Dobrostan zaczyna się w domu – rozmowa z Anną Cybulską – dyrektorką ds. projektowania wnętrz i rozwoju rynku wnętrzarskiego w IKEA Retail w Polsce

W swojej książce „Do domu!!!” profesor Jerzy Bralczyk pisze, że „mój dom” i „nasz dom” to wyrażenia, które mają w sobie ogromny potencjał emocjonalny. 

Zgadzam się z tym stwierdzeniem. Ze słowem „dom” jest trochę jak ze słowem „piekarnia”, bo kiedy je wymawiamy, niemal natychmiast przywołujemy zapach chleba. Są rzeczy, które rzeczywiście są dla nas tak bliskie i ważne, że wywołują w nas masę emocji. 

Dom dziś dla wielu to „miejsce bezpiecznie”, „tam, gdzie mnie kochają”, „tam, gdzie chcę być”. Dla wielu to też „miejsce, w którym być nie mogę”, jak w przypadku sytuacji wojennej, w jakiej znaleźli się nasi sąsiedzi z Ukrainy. Mówiąc współcześnie o domu, nie można więc nie wspomnieć o domach nomadycznych czy domach współdzielonych z innymi. 

Dziś w pojęciu „dom” mieści się wiele znaczeń, o których nie mówiono 20 lat temu. Wiele się zmienia, natomiast niemal zawsze pojęcie domu oprócz wspomnianych emocji niesie w sobie ciężar gatunkowy przestrzeni, w której mieszkamy. 

Ta przestrzeń i życie w niej jest obiektem zainteresowania IKEA. Jak badacie zachodzące w niej zmiany? 

Od lat co roku prowadzimy badanie „Życie w domu”. Jego wyniki są publiczne i można je przeczytać na stronie www.lifeathome.ikea.com. Badania do tego raportu przeprowadzamy w olbrzymiej grupie ludzi na całym świecie (oczywiście poza ludźmi z krajów, w których nie operujemy, np. z Mongolii). 

W aktualnym raporcie z 2020–2021 roku o odpowiedzi na nasze pytania poproszono około 30 tysięcy ludzi. Na podstawie tego raportu patrzymy w przyszłość i na to, czego ludzie będą w niej potrzebować. 

Drugim sposobem (i to się dzieje już na mniejszych rynkach, chociażby w Polsce, Niemczech czy Francji) są tzw. wizyty domowe. Umawiamy się z ludźmi i idziemy zobaczyć ich domy. Muszę powiedzieć, że te wizyty to jedna z moich ulubionych rzeczy, jaką robię od 17 lat pracy dla marki IKEA. 

Towarzyszą mi w nich koledzy z innych działów (sprzedaży czy logistyki), co sprawia że każdy z nas, może dostrzec w danym domu coś innego. Obserwujemy zmiany, jakie zachodzą pod dachami Polaków, które z pewnością są inne niż zmiany w domach w Holandii czy w Japonii. Obserwujemy, jakie są bolączki, jakie są potrzeby, z jakimi problemy ludzie się mierzą w domu na co dzień. 

 Wynik naszych obserwacji przekazujemy do Szwecji – tam, gdzie produkowane są nasze produkty. To się wszystko dzieje po to, żeby odpowiedzieć na wszystkie problemy i potrzeby ludzi tu i teraz. W Polsce natomiast tworzymy rozwiązania w naszych sklepach i na stronie internetowej tak, żeby były odpowiedzią na dane potrzeby. Bo na przykład potrzebę spania mamy taką samą od Australii po Meksyk, ale już to, jak sypiamy, różni się – jest uwarunkowane kulturowo, zwyczajowo.

Jakość musi być dostosowana do tego, do czego będzie służył ten przedmiot, ale również do ceny. Są bowiem rzeczy, których czasami potrzebujemy krótkotrwale, dlatego ich jakość może być dostosowana do czasu i potrzeby. Kolejnym filarem jest zrównoważony rozwój. To oczywiście troska o to, żeby produkty nie wpływały negatywnie na środowisko i ludzi – na każdym etapie łańcucha wartości i patrzenie w przyszłość. 

I na koniec niska cena. W DNA marki jest bardzo zakorzenione to, że cena przedmiotów marki IKEA musi być tak niska, żeby jak największa liczba ludzi mogła sobie na nie pozwolić. Wszystkie rzeczy, które produkujemy, muszą spełniać tych pięć założeń demokratycznego dizajnu. Jeśli ich nie spełniają, nie wchodzą do produkcji.

Który z tych filarów jest dziś najtrudniejszy do spełniania? Czy dobrze myślę, że to niska cena?

Jeśli spojrzeć na sytuację makroekonomiczną w dzisiejszych czasach, to myślę, że można tak powiedzieć. Natomiast przez całe lata IKEA bardzo dużo inwestowała w to, żeby jak najwięcej osób mogło sobie pozwolić na nasze przedmioty. Dzisiaj również staramy się i robimy wszystko, co w naszej mocy, żeby Polki i Polacy oraz ludzie na całym świecie mogli kupić np. ładny dywan za taką cenę, na jaką większość ludzi będzie stać.

Niska cena rzeczywiście zachęca do kupowania. Od lat jednak mówi się, że powinniśmy ograniczać zakupy i wprowadzić bardziej przemyślaną konsumpcję. Podobno również o tym myśli IKEA. 

Tak, oczywiście. Wprowadziliśmy na przykład do naszych sklepów usługę „Buy back and resell”, czyli „Oddaj i zyskaj”. Chcielibyśmy nią umożliwić naszym klientom sprzedanie rzeczy, które kiedyś u nas kupili. Działa to bardzo prosto. Dla przykładu, można odsprzedać nam meble, które na danym etapie życia już nie są komuś potrzebne, i kupić następne, które teraz są mu konieczne – nowe albo również z drugiej ręki. Ta usługa to jedna z wielu rzeczy, która pozwala nam patrzeć w przyszłość i wierzyć, że będziemy mogli realizować naszą wizję, żeby lepiej nam się żyło na co dzień. 

Wróćmy na chwilę do wspomnianego przez Panią na początku naszej rozmowy raportu „Życie w domu”. Ten najnowszy obejmuje bardzo trudny okres pandemii. Co ciekawe, podobno aż 60% osób dokonało w tym czasie jakiejś zmiany w swoim domu. To bardzo dużo!

Ta wielofunkcyjność, jaką wymusił covid w naszych wnętrzach, jest olbrzymia. W domach, które – jak wiemy – są statystycznie małe szczególnie w Polsce (w dużych miastach to statystycznie około 60 metrów kwadratowych, na których mieszka czwórka osób), pod jednym dachem, a często i w jednym pomieszczeniu ktoś musiał pracować, a ktoś inny musiał się uczyć. Nagle w tych małych przestrzeniach trzeba było pogodzić się ze sobą wiele więcej funkcji, więc zaczęliśmy przystosowywać nasze domy do tej zmiany. 

Pamiętam, że także ja pojechałam wtedy do IKEA po dodatkowe biurko i krzesło do pracy.

Tak, wszyscy musieliśmy to zrobić i sądzę, niektóre z tych zmian w przestrzeni – związane z jej reorganizacją – zostaną już z nami na zawsze. Także wielu z nas w związku z tym, że nie można było nigdzie wychodzić, chciało mieć balkon jako swoją kawiarnię. Wyrzuciliśmy więc z balkonów suszarki na bieliznę i zalegające tam starocie. Zaczęliśmy urządzać na nich miejsca do relaksu, do których można pójść po wyjściu z pracy (co wówczas przez jakiś czas oznaczało po prostu wyjście z jadalni). Nigdy wcześniej balkon nie był tak ważny.

W niepewnych czasach nasz dom jest często jedynym miejscem, na które rzeczywiście mamy realny wpływ. Można więc chyba powiedzieć, że IKEA to nie tylko oferta produktów wyposażenia wnętrz, ale także rozwiązań, które poprawiają nasz dobrostan.

Tak, i nawet nie chodzi o to, żeby wydawać dużo pieniędzy, żeby kupować nowe rzeczy. Czasami może nawet warto coś wyrzucić, żeby zrobić sobie więcej przestrzeni. Czasami warto coś przemalować, żeby to było w naszym ulubionym kolorze. Naprawdę nie chodzi nam o to, żeby rzeczywiście ciągle konsumować i kupować nowe rzeczy, ale żeby tworzyć domy, które są dla nas dobre. Czyli, żeby być dla siebie dobrym. Jeśli np. coś nam nie służy, nie oświetla dobrze naszego miejsca pracy, to pomyślmy o tym chwilę. Zróbmy sobie dobrze, poszukajmy wspólnie rozwiązania, które poprawi komfort naszej pracy.

Wspomnieliśmy o trudnych czasach pandemii, kiedy wszyscy w tych naszych małych domach szukaliśmy przestrzeni do pracy i nauki. Zeszłej zimy nasze małe domy stały się też niespodziewanie bardzo duże – kiedy zaczęliśmy pod nasze dachy przyjmować uchodźców.

Okazało się, że nawet w kawalerce można zmieścić więcej mebli, niż sądziliśmy. Pracujemy teraz nad rozwojem gałęzi dedykowanej bardzo małym przestrzeniom, które znajdują się w gęsto zaludnionych miastach Azji (np. w Hongkongu, Szanghaju i Singapurze). Myślimy nad funkcjonalnymi rozwiązaniami w mieszkaniach, które mają około 20 metrów kwadratowych. 

Rozpoczynając pracę nad tym zagadnieniem, Szwedzi zgłosili się do nas, do Polaków. Polacy bowiem pamiętają doskonale, czym jest meblościanka czy półko-tapczan. Doskonale potrafimy w jednym meblu zmieścić wiele funkcji, bo nauczyliśmy się tego w biegu naszej historii, szczególnie żyjąc w rzeczywistości PRL-u. Musieliśmy poradzić sobie m.in. z tym, żeby w 8-metrowym pokoju spało rodzeństwo i odrabiało lekcje. Polacy mają w sobie pewien spryt scyzoryka szwajcarskiego, który nam w kwestiach innowacyjności pomaga. 

Dzisiaj w Warszawie wysłuchaliśmy bardzo ciekawej debaty „Domy przyszłości – relacje a innowacje”, na której była Pani prelegentką.  Czym są innowacje IKEA i w jaki sposób są powiązane z relacjami człowieka?

Główne innowacje, jakie czynimy, wiążą się z naszym stosunkiem do planety, na której żyjemy – żeby zadbać o naszą planetę, głównie dbając o siebie. Z wielką troską patrzymy więc np. na materiały, z których produkujemy nasze rzeczy, wykorzystujemy odpady (m.in. liście bananowca) czy drewno szybko rosnącego babusa. 

IKEA ma w swojej ofercie także wielofunkcyjne, modułowe sprytne produkty, które są innowacyjnymi rozwiązaniami i dopasowują się do wnętrz. Innowacjami można też nazwać meble, które będziemy mogli łatwo złożyć i rozłożyć – zabierając je ze sobą w nomadycznym stylu naszego życia – jeśli oczywiście będziemy mieli taką potrzebę. Mamy też kolekcję smart home, która odpowiada na potrzebę sterowania domem (np. oświetlenie LED ze sterownikami w bardzo dobrej cenie), i oczyszczacze powietrza, które spełniają funkcję stolika. 

W IKEA innowacje niekoniecznie wiążą się z jakimiś wielkimi wynalazkami. Po prostu patrząc na świat, w jakim żyjemy, odpowiadamy na potrzeby ludzi – oddychania w mieszkaniu zdrowym powietrzem i zadbania o samych siebie w domu.