Józef Chierowski, 93 rocznica urodzin twórcy fotela 366!
Tapicerowany fotel Chierowskiego to prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalny mebel w historii polskiego wzornictwa. 21 lipca obchodzimy rocznicę urodzin projektanta tego najsłynniejszego produktu nadwiślańskiego modernizmu.
Autor: MK
Zdjęcia: 366 Concept, stylizacje: Agata Górka oraz archiwum prywatne Katarzyny Chierowskiej
Kim był Józef Chierowski i jak powstało jego najsłynniejsze dzieło?
Mimo tego, że w okresie PRLu najważniejsze były osiągnięcia zakładu, a postać projektanta zwykle pozostawała w cieniu, nazwisko Józefa Chierowskiego znane było w całym kraju, a dziś popularne jest na całym świecie.
W roku 1952 ukończył studia na Wydziale Architektury Wnętrz wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie ASP). Kończąc edukację, otrzymał znamienny dyplom z numerem 1. Był to pierwszy dokument tego typu wydany przez PWSSP. Chociaż z pewnością wpływ na numerację miała alfabetyczna kolejność nazwisk, to po latach numer dyplomu doskonale pasuje do studenta i jego ponadczasowych osiągnięć.
Po ukończeniu studiów Józef Chierowski pozostał związany ze swoim wydziałem, a w 1976 roku został kierownikiem Katedry Wzornictwa. Pełnił tę funkcję aż do roku 1980, a następnie powrócił do rodzimej Katedry Architektury Wnętrz, by razem z Piotrem Karpińskim zapoczątkować Pracownie Projektowania Mebla. Poza zajęciami na powyższych pracowniach, prowadził także projektowanie sprzętu i detalu.
Dużą część swojego zawodowego życia Chierowski był związany z Dolnośląską Fabryką Mebli w Świebodzicach (która w latach 1952-1975 funkcjonowała jako Świdnickie Fabryki Mebli), tam też zaprojektował swój słynny fotel. Działał również między innymi we wrocławskim Miastoprojekcie, zaprojektował wnętrza Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu i w Kaliszu, a zespołowo - wnętrza wrocławskiego ZETO i klinik oraz centrów diagnostycznych. Zaprojektował także wiele innych mebli, za które uzyskał nagrodę Rady Wzornictwa (1960) oraz nagrodę Miastoprojektu (1974).
A jak to się właściwie stało, że fotel oraz jego projektant zdobyli tak dużą popularność?
Dokładna data powstania projektu 366 nie jest powszechnie znana, ale pewne jest, że model prezentowano na III Targach Krajowych w Poznaniu w 1959 roku. Swoją wielką szansę od losu projekt dostał dzięki nietypowemu splotowi wydarzeń. W 1962 roku w Dolnośląskich Fabrykach Mebli wybuchł pożar, który spowodował zniszczenie hal produkcyjnych i maszyn. Poszukiwano projektu mebla, który byłby w stanie szybko nadrobić straty. Projekt Chierowskiego był inny niż wszystkie - uznano, że dzięki niezwykłej prostocie i nowoczesnej ergonomii fotela, uda się go najszybciej wprowadzić na linię produkcyjną. Zanim fotel uzyskał swoją znaną dziś formę, powstało kilka prototypów o różnych kształtach i formach.
Konstrukcja fotela jest rzeczywiście prosta, a zarazem elegancka i minimalistyczna. Model 366 zdecydowanie odbiegał od ciężkich, wojennych mebli, które w owym czasie królowały jeszcze na salonach i wydawał się bardzo nowoczesny. Główna część to tapicerowane siedzisko połączone z oparciem. Towarzyszą mu drewniane podpory łączące po dwie zwężające się ku dołowi nóżki (przypominające nożyczki) oraz podłokietnik o obłym, charakterystycznym dla stylu lat 60. Kształcie. Jedyną ozdobą fotela Chierowskiego były guziki i pikowania oraz - zmora projektanta, o której więcej za chwilę - śruby z dużymi główkami na drewnianych elementach mebla.
Design modelu okazał się strzałem w dziesiątkę. Ponadto, pożar fabryki DFM zbiegł się z okresem intensywnych zmian związanych z kształtowaniem się na nowo powojennej socjalistycznej rzeczywistości. Odgórną, rządową koncepcją było wprowadzenie na rynek mebli zajmujących mało miejsca, lekkich, z dostępnych materiałów, idealnych do produkcji na masową skalę i nadających się do ciasnych mieszkań. Meble przedwojenne, a więc ciężkie i duże, nie pasowały do tej koncepcji, co grało na korzyść projektu Chierowskiego.
Fotel wyprodukowano w imponującej liczbie pół miliona egzemplarzy. Sprzedawano je głównie w krajach Europy Wschodniej. Chętnie meblowano nim prywatne mieszkania, ale również placówki dyplomatyczne i miejsca publiczne. Fotel 366 był produkowany przez ponad 20 lat. Mimo takiego sukcesu to arcydzieło wzornictwa nigdy nie miało szansy na bycie zauważonym poza granicami bloku wschodniego.
W 2014 roku, po przerwie trwającej ponad 30 lat, 366 Concept przywróciło fotel na rynek i za ich sprawą fotel zyskał ogromną popularność poza granicami naszego kraju. W 2016 roku model 366 stał się eksponatem w nowootwartym The Design Museum w Londynie, gdzie stanął obok europejskich ikon wzornictwa takich jak sofa Wegnera, czy krzesło Thoneta. Fotel wystąpił także w kilku międzynarodowych produkcjach, m.in. Le Redoutable (Redoutable) z 2017 roku.
Po uzyskaniu wyłącznych praw licencyjnych 366 Concept ponownie wydało zapomnianą Ikonę polskiego wzornictwa z połowy XX wieku, bazując na oryginalnych rysunkach z lat 60-tych. 366 Concept - Retro Furniture zostało stworzone przez Agatę Górkę i Macieja Cypryka. Ta dwójka przyjaciół, z miłości do rodzimego designu, przywróciła światu różne modele mebli polskiego Mid-Century, które pięknie dopełniają najróżniejsze style wnętrz mieszkań, kawiarni, czy restauracji na wszystkich kontynentach.
"Kiedy wykupiliśmy licencję na produkcję, zastanawiałam się, czy można w jakiś sposób zdjąć ciężkie śruby z zewnętrznej części fotela - wspomina Agata - okazało się, że jest sposób na to, by umieścić je w środku. I wtedy właśnie od córki Józefa Chierowskiego dowiedzieliśmy się, że było to marzeniem jej ojca, ale dostępne w latach 60. materiały i techniki nie dawały takich możliwości. Udało nam się więc uzyskać wymarzoną przez projektanta formę fotela" - opowiadają właściciele 366 concept.
