Kolejki za sztuką w Gdańsku. Nowe Muzeum Sztuki NOMUS otworzyło się dla publiczności.
„Za czym kolejka ta stoi? Za sztuką Proszę Państwa!” Taką wymianę zdań można było usłyszeć 22 października, w uroczysty wieczór otwarcia Nowego Muzeum Sztuki NOMUS, oddziału Muzeum Narodowego w Gdańsku. Chętnych do zobaczenia nowego miejsca na artystycznej mapie Polski było tak dużo, że część z nich ze względu na obowiązujące obostrzenia epidemiologiczne, musiała czekać na swoją kolej na zewnętrz.
Artyści widzą więcej, czują czulej. Często przepowiadają nadchodzące trzęsienia ziemi, rzadziej pogodne wschody słońca. Sztuka współczesna powstaje w kontekście. Czas i materia sztuki wzajemnie oddziałują na siebie. Dziś mamy dwa powody do radości. Gdańska Kolekcja Sztuki Współczesnej, którą budujemy od 2017 roku, znajduje dom. A Młode Miasto zyskuje nowego gospodarza. Bardzo się cieszę, że NOMUS Nowe Muzeum Sztuki w Gdańsku – obok Europejskie Centrum Solidarności I European Solidarity Centre, Mlecznego Piotra, Ulica Elektryków, 100cznia – będzie wypełniać życiem tę ważną przestrzeń miasta, dawną stocznię, obszar o tak ogromnym potencjale – powiedziała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, która zaszczyciła swoją obecnością uroczystość otwarcia tego niezwykłego miejsca. Towarzyszył jej Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, a także przedstawiciele rządu, Rady Miasta Gdańska oraz parlamentu.
Gospodarzom NOMUSA – Jackowi Friedrichowi, dyrektorowi Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Anecie Szyłak, kierowniczce NOMUS-u i kuratorce wystaw, nie schodził z twarzy uśmiech przez cały wieczór. Takiego miłego przyjęcia nowego muzeum przez mieszkańców Gdańska, jak przyznali, nie spodziewali się nawet oni sami.
Jakim gospodarzem Młodego Miasta będzie NOMUS? Z pewnością fantastycznym! Już sam pieczołowcie odrestaurowany gmach, w którym mieści się muzeum robi niesamowite wrażenie. Powstał on w czasie II wojny światowej, jako szkoła zawodowa kształcąca przyszłych stoczniowców i pełnił tę funkcję aż do lat 90. Po prywatyzacji stoczni, budynek stał przez kilka lat pusty, by następnie w latach 2004–2014 stać się siedzibą Instytutu Sztuki Wyspa. W 2015 roku, w wyniku wspólnej inicjatywy Prezydenta Miasta Gdańska oraz organizatorów muzeum: Marszałka Województwa Pomorskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zapadła decyzja o utworzeniu NOMUS jako działu Muzeum Narodowego w Gdańsku.
W ramach otwarcia NOMUS można było zobaczyć dwie wystawy i liczne performance. Pierwsza z wystaw to znajdująca się w budynku głównym muzeum wystawa „Kolekcja w działaniu”, której trzon stanowi gromadzona przez Miasto Gdańsk Gdańska Kolekcja Sztuki Współczesnej, przekazana w Depozyt Muzeum Narodowemu w Gdańsku. Tworzą ją prace artystów 40 artystów (z czego część pochodzi z Gdańska), szczególnie wrażliwych na wyzwania współczesności, w której uczestniczą poprzez sztukę, takich jak Anna Orbaczewska, Marcin Zawicki, Agnieszka Kalinowska, Karol Radziszewski, Joannna Ratajkowska, Ania Witkowska, Piotr Wyrzykowski i Dorota Nieznalska. Prezentowane na wystawie dzieła dotyczą szerokiego spektrum zjawisk i problemów, związanych z doświadczeniem historycznym oraz nieustającymi przemianami w sferze społecznej, kulturowej, politycznej i ekonomicznej. Kuratorką wystawy jest Anna Szyłak, która w rozmowie z LABEL powiedziała: „Do kolekcji wybieramy sztukę, która zajmuje się palącymi kwestiami, takimi jak emigracja, zagrożenie klimatyczne, niesprawiedliwość społeczna i prawa człowieka. Zajmujemy się tym, co jest w naszym świecie trudne, chcemy wspierać namysł nad nami samymi i nad światem, który zniszczyliśmy rabunkową gospodarką, a następnie przetłumaczyć te sprawy na język, który nie jest językiem konfliktów cywilizacyjnych. Ważne są dla nas kwestie sprawiedliwości”.
W dniu otwarcia wystawie „Kolekcja w działaniu” towarzyszył bogaty program performatywny. Swoje performance zaprezentowali Ania Nowak, Kate Groobey, Grzegorz Klaman, Ruben Montini.
Wisienką na torcie były pod koniec całego dnia dwa koncerty - Floriana Tuercke’ego i gdańskiego zespołu Trupa Trupa.
Druga wystawa, jaka towarzyszyła otwarciu NOMUS – „Niech poprzedza Cię płomień” – miała swój wernisaż 23 października w oddziale Muzeum Narodowego Zielona Brama. Wystawa prezentuje współczesną sztukę irackich Kurdów i jak mówi Aneta Szyłak - „pokazuje ona inną lokalność w kontekście politycznym i gospodarczym”. Jej twórcy należą do pokolenia trzydziesto- i czterdziestolatków i w większości mieli możliwość studiowania za granicą, głównie w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Skandynawii. Część z nich wróciła do ojczyzny i uczy w szkołach artystycznych, część pozostała w diasporze.
Wernisaż też uświetnił performance, który wykonała dwójka artystów – Khabat Abas i Hardi Kurda.
W sobotę odbyła się też bardzo interesująca debata „Po co nam dziś muzea sztuki współczesnej?” z udziałem znakomitych gości – Bogny Burskiej, Andy Rottenberg, Piotra Stasiowskiego, Jarosława Suchana i Anety Szyłak. Moderatorką debaty była Bogna Świątkowska.
Wszyscy chcący spróbować swoich sił w artystycznym performance, mogli wziąć udział w warsztacie performatywnym „Runner 2.0” Piotra Wyrzykowskiego, w którym artysta powtórzył swoją słynną akcję z 1993 roku.
Emocji nie zabrakło również w niedzielę.Był to czas wyjątkowych warsztatów (również dla dzieci), ale i kolejnych performance – ulotnych działań artystycznych, których ideę NOMUS zamierza rozwijać również w przyszłości.
Każdy, kto trafił do NOMUS w miniony weekend mógł poczuć namiastkę tego, jaki pomysł ma na siebie to wyjątkowe muzeum. Z jednej strony mamy tu lokalność, nacisk na lokalną scenę artystyczną i kontekst sąsiedzki, z drugiej szeroką tematykę zagadnień dotyczącą całego współczesnego świata. Będzie to miejsce, w którym każdy z pewnością się przekona, że sztuka współczesna nie gryzie, a wręcz przeciwnie ma do spełnienia bardzo ważną funkcję w naszym społeczeństwie.
