Nie przegap: 5 nowych wystaw w krakowskim MOCAK-u
Wiosna 2025 roku to nie tylko słońce i kwitnący bez, ale również wyjątkowe wydarzenia dla miłośników sztuki współczesnej. MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie zaprasza na aż pięć nowych wystaw, które zadebiutowały 24 kwietnia.
Nostalgia. Poszukiwacze gasnących gwiazd
Osoby artystyczne: Marta Antoniak, Martyna Borowiecka, Dawid Czycz, Krzysztof Gil, Marcin Janusz, Natalia Kopytko, Tomasz Kulka, Agata Kus, Aleksandra Liput, Justyna Mędrala, Michał Myszkowski, Ola Nenko, Paweł Olszczyński, Patrycja Piętka, Zuzanna Romańska, Wojciech Ireneusz Sobczyk, Patryk Staruch, Paulina Stasik, Łukasz Stokłosa, Zuzanna Szary, Mateusz Szczypiński, Katarzyna Wyszkowska
Kuratorki: Mirosława Bałazy, Martyna Sobczyk
Koordynatorka: Aleksandra Żelichowska
Czas trwania wystawy: 25.4–14.9.2025
Miejsce: poziom 0
Wystawa 22 krakowskich artystek i artystów z roczników 1979–2001 prezentuje kilkaset prac malarskich i przestrzennych, w większości powstałych po 2022 roku. Ekspozycja jest odpowiedzią na współczesne niepokoje – od wojny w Ukrainie, przez pandemię, po kryzys ekonomiczny – i pokazuje, jak twórcy szukają schronienia przed niestabilną rzeczywistością w dziecięcych wspomnieniach, mitach i nostalgii. Artyści podejmują próbę oswojenia lęku, tworząc baśniowe światy pełne emocji, w których osobiste historie przenikają się z uniwersalnymi kodami kultury i sztuki.
Zestawienie prac – od dzieł z lat 90. po najnowsze realizacje – ukazuje zarówno rozwój artystyczny, jak i zmianę spojrzenia na świat. Nostalgia, rozumiana jako tęsknota za tym, co minione lub wyobrażone, staje się głównym motywem wystawy. Twórcy budują immersyjne, często oniryczne przestrzenie – od błogich marzeń po niepokojące wizje – oddając atmosferę dzieciństwa i jego zniekształconych przez pamięć obrazów. W ten sposób wystawa staje się opowieścią o współczesnych emocjach, potrzebie bliskości i ucieczce w świat wyobraźni.
Dorota Mytych. Z tyłu głowy
Kuratorka: Martyna Sobczyk
Koordynatorka: Aleksandra Żelichowska
Czas trwania wystawy: 25.4–14.9.2025
Miejsce: poziom 0
„Z tyłu głowy” to pierwsza tak obszerna prezentacja Doroty Mytych w Polsce. Artystka od lat wystawia głównie za granicą – w Stanach Zjednoczonych i Australii. Jej prace znajdują się w prestiżowych kolekcjach, m.in. w Muzeum Sztuki Współczesnej w Sydney i Artbanku w Melbourne. Mytych, absolwentka ASP i Istituto Lorenzo de’ Medici we Florencji, podejmuje w swojej twórczości tematy związane z władzą, pamięcią i społecznymi zależnościami, często odnosząc się do własnych doświadczeń z czasów dorastania w PRL-u.
Artystka posługuje się różnymi mediami – od malarstwa, rysunku, przez instalacje i wideo, po performance – dobierając formę do analizowanego problemu. Prezentowane w MOCAK-u prace łączy refleksja nad mechanizmami władzy i ich przemijalnością. Tytuł wystawy odnosi się do obrazów i myśli, które – choć ukryte – trwają w nas i domagają się przepracowania. Mytych pokazuje, jak osobiste doświadczenia mogą nabierać uniwersalnego wymiaru i jak sztuka staje się przestrzenią konfrontowania się z niewidocznymi, lecz wciąż działającymi strukturami społecznymi.
Fabian Knecht. Linia największego oporu
Kuratorka: Dominika Mucha
Koordynatorka: Marta Műller
Czas trwania wystawy: 25.4–7.9.2025
Miejsce: Galeria Alfa
Na ścianie MOCAK-u zawisła gigantyczna siatka maskująca. Jest dziełem niemieckiego artysty Fabiana Knechta, którego wystawę możemy oglądać w muzeum. To pierwsza prezentacja tego artysty w Polsce.
Na wystawie Linia najmniejszego oporu są prezentowane prace będące wynikiem zapoczątkowanych w 2005 roku cyklicznych podróży artysty po Ukrainie. Od początku pełnoskalowej napaści Rosji artysta aktywnie wspiera ukraiński opór i udziela się jako wolontariusz. Doświadczenia wojenne związane z działalnością humanitarną twórcy znajdują odzwierciedlenie w jego aktywności artystycznej. Ekspozycja najnowszych prac Knechta, w zgodzie z charakterem jego twórczości, wychodzi poza przestrzeń galerii.
W swojej praktyce artystycznej Fabian Knecht posługuje się między innymi performansem, instalacją i fotografią. Jego twórczość charakteryzuje antyautorytaryzm i uznanie prymatu społecznej funkcji sztuki. Kreując sytuacje i obrazy kwestionujące zastane normy i relacje społeczne oraz wzorce zachowań i percepcji, zmusza do bezpośredniego doświadczania sztuki.
Wydarzenie towarzyszące wystawie:
- 26.4.2025, godz. 12 - Oprowadzanie po wystawie Linia największego oporu w języku angielskim z udziałem artysty, Fabiana Knechta
Andrzej Żygadło. Pełnia
Czas trwania wystawy: 25.4–7.9.2025
Miejsce: Galeria Beta
Kuratorka: Mirosława Bałazy
Andrzej Żygadło w malarskich cyklach „Chram” i „Cerkwisko” portretuje krajobrazy pogranicza polsko-ukraińskiego, w których obecna jest nie tylko natura, ale i brak – po nieistniejących wsiach, cerkwiach, ludziach. Artysta przywołuje miejsca wymazane z mapy i pamięci, tworząc pejzaże „z blizną”, wypełnione pustką i śladami przeszłości. W centrum jego zainteresowań znajduje się cerkiew – symboliczna i dosłowna, obecna jako fragment architektury lub brak, który trzeba sobie dopowiedzieć. Obrazy poprzedza wnikliwy proces badawczy: Żygadło sięga do archiwalnych zdjęć, historii mówionej, własnych wspomnień.
Jego język malarski, medytacyjny i stonowany, opiera się na melancholijnej palecie barw i geometrycznych formach, które wprowadzają w refleksyjny, niemal eschatologiczny nastrój. Motywy słońca, księżyca i czarnego kwadratu – przywołujące Malewicza – nadają pracom wymiar uniwersalnej opowieści o przemijaniu i nieobecności. Tytuły obrazów, często odnoszące się do konkretnych dat i miejsc, podkreślają próbę uchwycenia tego, co zostało utracone – zarówno materialnie, jak i duchowo.
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
- 27.4.2025, godz. 12 – Oprowadzanie po wystawie Andrzej Żygadło. Pełnia z udziałem artysty
- 1.5.2025, godz. 16 – Koncert tradycyjnych pieśni łemkowskich w wykonaniu duetu Łada
Krzysztof Marchlak. Sleeping Beauty
Kurator: Stach Szabłowski
Koordynacja: Marta Műller
Czas trwania wystawy: 25.4–14.9.2025
Miejsce: Galeria Re
Wystawa Krzysztofa Marchlaka „Sleeping Beauty” bada granice tożsamości, których wyznaczanie odbywa się przez normy społeczne, zewnętrzne spojrzenie oraz lęk przed innością. Głównymi bohaterkami są drag queen, portretowane w momencie przeistoczenia – podczas zakładania kostiumów. To chwila, w której stają się postaciami balansującymi na granicy sztuki, rozrywki, fikcji i rzeczywistości, męskości i kobiecości, a także tego, co osobiste i polityczne. Choć projekt osadzony jest w kulturze queerowej, Marchlak nie ogranicza swojej refleksji wyłącznie do tego dyskursu, traktując drag jako interdyscyplinarną formę sztuki, obejmującą elementy performansu, teatru, mody i body artu.
Twórczość drag queen jest efemeryczna – ich kreacje istnieją tylko tymczasowo, w trakcie wykonywania performansu. Marchlak utrwala te ulotne momenty za pomocą fotografii, koncentrując się na procesie tworzenia wizerunku, a nie na samej kulminacji w postaci występu. Artysta podkreśla, że esencja sztuki drag queen leży w transformacyjnym aspekcie ich pracy. Wystawę uzupełniają zdjęcia nawiązujące do ikonografii św. Sebastiana oraz projekcje wideo z wypowiedziami bohaterów projektu, a także film dokumentalny, który stanowi wprowadzenie do twórczości artysty.
Wydarzenie towarzyszące wystawie:
- 25.4.25, godz. 17 – Simulacrum – pokaz przedpremierowy filmu o życiu i twórczości Krzysztofa Marchlaka