Wystawa „Hokusai. Wędrując…” – podróż w czasie i przestrzeni

Układ wystawy podąża za ideą ukrywania i stopniowego odkrywania widoku (miegakure), przywodząc na myśl historyczne świątynie, pałace, ogrody czy domostwa „kraju kwitnącej wiśni”. Niskie ściany z różnych materiałów wydzielają poszczególne wnętrza, sugerując kierunek zwiedzania i naprowadzając widzów na kolejne grupy dzieł sztuki („Widoki góry Fudżi”, „Inspiracje literaturą”, „Duchy i zjawy”, „Wodospady”, „Druki okolicznościowe surimono”, „Na trakcie Tōkaidō”, „Wzorniki i albumy”, „Hokusai manga”).

Również mniejsze przegrody potraktowano indywidualnie. Ścianka z dwoma bodaj najbardziej znanymi dziełami Hokusaia („Wielka fala w Kanagawie” i „Piękna pogoda przy południowym wietrze”) spoczywa na specjalnie dobranym głazie, co może sugerować nawiązanie do historycznych rozwiązań w kształtowaniu ogrodów japońskich (kamienie keiseki) i architektury (soseki). Tło dla tego wolno stojącego ekspozytora stanowi parawan na wybrane prace z serii „Trzydzieści sześć widoków góry Fudżi”. Barwione ręcznie na kolor szary deski przecina grawer będący powiększeniem kilku linii z eksponowanej naprzeciw „wielkiej fali”. Ten zabieg ma na celu zilustrowanie w większej skali techniki drzeworytu, ale służy też wzmocnieniu relacji między dziełem sztuki, a jego tłem.

Kolejna praca – „Porcelanowy dwór” z cyklu „Sto opowieści o duchach” – była inspiracją dla stworzenia perforowanej balustrady w jednej z mniejszych sal. Wzory wycięte w przyciemnianej sklejce bazują na stworzonych przez Hokusaia liniach ilustrujących podziały drewna (ten zabieg może też przypominać architektoniczną interpretację techniki tzw. ślepego tłoczenia – karazuri).

W innym miejscu tłem dla eksponatów są panele drewniane opalane ogniem (yakisugi). Dwie refleksyjne czarne ściany, ustawione naprzeciwlegle w pierwszej sali, mogą z kolei przywodzić na myśl barwę i fakturę laki.

Ciemna kolorystyka i dyskretne oświetlenie wystawy to ukłon w stronę książki „Pochwała cienia” Jun’ichirō Tanizaki’ego. Wszystkie pomieszczenia zostały pomalowane na czarno, z wyjątkiem jednej centralnej sali z przedstawieniami wodospadów – w tym przypadku zastosowano satynowy granatowy kolor zaczerpnięty z prac Katsushiki Hokusaia.

Jednym z ważniejszych elementów aranżacji są cztery „ogrody”, dopasowane skalą do poszczególnych przestrzeni ekspozycyjnych. Są one próbą wprowadzenia do wnętrz muzealnych tak pięknie i syntetycznie przedstawianej przez Hokusaia natury. Czasem ta „implementacja” odbywa się na poziomie dosłownym, czasem jedynie w sposób pośredni, lecz w obu przypadkach pozwala na szeroki wachlarz interpretacji i asocjacji z twórczością tego japońskiego artysty.