Architektoniczny palimpsest w słoweńskiej willi
Projektowanie w historycznej tkance miejskiej jest jak pisanie kolejnego rozdziału w istniejącej już księdze. Wymaga szacunku dla przeszłości i odwagi, by dopisać własną, współczesną narrację. Słoweńska pracownia OFIS Arhitekti, w projekcie renowacji Vili Mirje w Lublanie, udowadnia, że jest mistrzem tej sztuki. Realizacja wykracza poza ramy typowej konserwacji, stając się architektonicznym palimpsestem, w którym przeszłość, teraźniejszość i przyszłość istnieją w wyrafinowanej symbiozie.
Autor: IM
Zdjęcia: Tomaz Gregoric
https://ofis.si/eng/home.html
Zatarta historia
Willa, zbudowana na początku XX wieku przez inżyniera Miroslava Kasala, jest typowym przykładem rezydencji środkowoeuropejskiej burżuazji. Jej historia jest jednak złożona. Na przestrzeni dekad, w wyniku zmian politycznych i społecznych, była wielokrotnie przebudowywana, a jej pierwotny, klarowny układ przestrzenny uległ zatarciu.
Pracownia OFIS podjęła odważną decyzję, by nie wymazywać tych nawarstwień. Renowacja z szacunkiem obejmuje całą historię budynku: od oryginalnego dziedzictwa architektonicznego, po ślady późniejszych, często nieudolnych interwencji i zmian w stylu życia mieszkańców.
Podczas prac odkryto liczne warstwy wykończeń ścian, pozostałości fresków i dekoracyjnych wzorów. Zamiast je ukrywać, projektanci włączyli je w nową narrację, pozwalając ścianom opowiadać historię różnych epok.
Ażurowe pawilony w dialogu z ogrodem
Najbardziej wyrazistym współczesnym gestem jest wprowadzenie do ogrodu dwóch przeziernych pawilonów, które stanowią kontrapunkt dla historycznej bryły domu. Zostały one zaprojektowane jako lekkie, ażurowe struktury, utkane z cienkich (2 cm) profili stalowych.
Poziome i pionowe sploty tworzą wrażenie trójwymiarowego modelu – przestrzennej siatki, która definiuje objętość nie za pomocą litych ścian, a poprzez rytm, warstwy i transparentność.
Ich struktura jednocześnie odsłania i zasłania widok: z pewnej perspektywy gęstość profili filtruje spojrzenie, tworząc intymną, półprywatną atmosferę, podczas gdy z innej pawilony otwierają się, oferując niezakłócony widok na ogród. Jeden z nich jest bezpośrednio połączony z salonem, przedłużając wnętrze domu, a drugi stanął w miejscu dawnego pawilonu ogrodowego, ożywiając historyczną pamięć poprzez współczesną formę.
Nowoczesny porządek w historycznych ramach
Organizacja wnętrza podąża za oryginalną, burżuazyjną logiką willi. Parter, historycznie pełniący funkcje publiczne, mieści hol, salon, jadalnię i kuchnię, zachowując osiowe połączenia i proporcje.
Zachowano również oryginalną klatkę schodową z wapienia Podpeč – materiału, którego w swoich realizacjach używał sam Jože Plečnik, legendarny architekt, którego dziedzictwo jest wszechobecne w tej części Lublany.
W opozycji do historycznej tkanki wprowadzono nowe, wykonane na zamówienie meble z metalu i poddanych obróbce powierzchni. Te precyzyjne, abstrakcyjne bryły pełnią funkcję przechowywania, a jednocześnie działają jak płaszczyzny odbijające i emitujące światło, subtelnie kształtując atmosferę pomieszczeń.
W ten sposób meble wykraczają poza czystą użyteczność i stają się dyskretnym, architektonicznym elementem, który definiuje nową warstwę domu.
Łazienka zachowuje minimalistyczną formę, przełamując ją wzorzystym sufitem, który można podziwiać z odchyloną w wannie głową.
Projekt Vili Mirje jest wielowarstwową opowieścią architektoniczną. Zachowuje to, co esencjalne, integruje ślady czasu i wprowadza nowe elementy, poszerzające możliwości przestrzenne i symboliczne domu. Willa łączy w sobie rolę świadka historii ze sceną dla współczesnego życia, pozostając głęboko zakorzenioną w tożsamości miejsca, a jednocześnie otwartą na nowe interpretacje.
Projekt: Vila Mirje | Design: OFIS Arhitekti | Projektanci i architekci: ok Oman, Špela Videčnik, Rok Dolinšek, Janez Martinčič, Andrej Gregorič, Marieke Van Dorpe, Vladyslav Bondarenko, Nada Kodela | Lokalizacja: Lublana, Słowenia
