"Każdy projekt jest najważniejszy". Wywiad z Martą Sękulską-Wrońską z pracowni WXCA

Zofia Malicka: Jak wyobrażałaś sobie zawód architekta, kiedy studiowałaś i stałaś u progu kariery?

Marta Sękulska-Wrońska: Do zawodu architekta wchodzi się całym sercem, to pasja, która totalnie pochłania. Wszystko mnie w nim pociągało. Na rozmowie kwalifikacyjnej do pierwszej pracy, na czwartym roku studiów, mówiłam, że koniecznie chcę się nauczyć kwestii administracyjnych, bo czułam, że kreację już mam opanowaną. Interesowało mnie, jak sprawić, żeby to, co narysowane – stało się rzeczywistością. Bardzo pociągał mnie proces inwestycyjny. Nauczyłam się go szybko, ale to się cały czas zmienia, bez przerwy muszę – jak chyba każdy architekt – aktualizować wiedzę. Jednak najbardziej fascynowała mnie relacja z człowiekiem – chciałam być na pierwszej linii kontaktu, chłonąć emocje i potrzeby, a także na nie odpowiadać, dlatego szybko założyłam swojąfirmę. Czułam potrzebę spełniania czyichś marzeń, urzeczywistniania wizji, kreowania czegoś, co w efekcie ma być piękne i użyteczne.

Z.M.: Wielu architektów mówi o tym, że często wchodzą w rolę psychologa.

M.S-W.: W biurze WXCA nazywamy to wrażliwością, która ma różne aspekty – raz dotyczy krajobrazu i kontekstu, w którym dana architektura powstaje, innym razem bardzo osobistych potrzeb konkretnych osób. Projektując obiekty użyteczności publicznej zwracamy też ogromną uwagę na wartości, które mają nieść budynki, często przez wiele lat. Umiejętne operowanie symbolem, albo jego brak, mają wpływ na interpretację.

Z.M.: Czyli wbrew powszechnemu przeświadczeniu, architektura jest nauką nie tylko ścisłą, matematyczną, techniczną, ale też po części humanistyczną?

M.S-W.: Architektura ma wiele aspektów i jest niesamowicie ważne, aby dopasować je do własnej osobowości. Od samego początku wyobrażamy sobie naszą pracownię jako platformę do rozwijania talentów dla wszystkich członków zespołu. Tym cenniejszy on jest, im większy jest miks osobowości i umiejętności. Czasami jest zapotrzebowanie na architekturę parametryczną, inżynierską, zmysł techniczny, ale równie ważnymi pierwiastkami są piękno, wrażliwość, zwłaszcza podczas pracy nad obiektami wymagającymi wpisania w odpowiedni kontekst. Zdarza się, że połowę czasu zespół spędza nad analizami, szukaniem kontekstu, a dopiero po „naładowaniu baterii” tymi humanistycznymi wartościami, zajmuje się kreacją.

Z.M.: Czy jako studentka i początkująca architektka miałaś potrzebę, aby startować w konkursach, pokazywać swoje projekty?

M.S-W.: Tak, na studiach często startowałam w konkursach, miałam zdolność tworzenia zespołów – namawiałam kolegów, żeby do mnie dołączali. Jednym z pierwszych naszych sukcesów było wyróżnienie w konkursie na zagospodarowanie Bulwarów Wiślanych poniżej Zamku Królewskiego w Warszawie. Można powiedzieć, że to był temat-marzenie, bo wymagał tej wrażliwość na kontekst i historię, ale też na przyszłość, połączenia dwóch sprzecznych wartości – przeszłości i współczesnych potrzeb. Od tego się zaczęło, to był dla mnie bardzo intensywny rok, przygotowywałam dyplom inżynierski, startowałam w zawodach AZS-u jako narciarz zjazdowy w narciarstwie alpejskim, robiłam mnóstwo rzeczy, każdy dzień miałam wypełniony po brzegi, ale ten idealny balans – pomiędzy pasją do projektowania, energią i endorfinami sportowymi oraz pozytywnymi ludźmi – był ogromnym motorem do działania.

Z.M.: Efekty pracy architekta są nastawione na ciągłe oceny. Czy udział w konkursach przygotowuje do krytyki?

M.S-W.: Poddawanie się ocenie, zwłaszcza w konkursach, anonimowo, to świetny sposób na rozwój – jeśli nie wygramy, możemy zweryfikować, co ktoś zrobił lepiej, co wziął pod uwagę, o czym my nie pomyśleliśmy. To jest bezcenne. Jako architekci jesteśmy oceniani cały czas – w zespole dużo rozmawiamy o tym, że robimy fenomenalne projekty, ale musimy umieć je zaprezentować i przekonać innych do swojej idei. Niestety w Polsce w ogóle nie uczy się retoryki. Cennym doświadczeniem były zajęcia z prof. Kuryłowiczem, który dawał nam zadanie, aby opowiedzieć o swoim projekcie w sześćdziesiąt sekund. Emocje związane z oceną – zarówno półrocznej pracy, jak i tego, jak przedstawiłam projekt w minutę, czy moja prezentacja go wzmocniła – były ogromne. Bardzo to lubiłam, być może odzywał się we mnie wtedy duch sportowca. Emocje związane z czekaniem na werdykt w konkursie są bardzo podobne, powiedziałabym nawet, że uzależniające.

Z.M.: Macie na koncie dużo konkursów i nagród. Które są najcenniejsze?

M.S-W.: Kiedy wchodzisz w dany temat i zanurzasz się w niego coraz głębiej, w danym momencie staje się najważniejszy. Nie ma projektu, w który nie wkładalibyśmy serca – kiedy jesteśmy warsztatowo z całym zespołem, to jest najważniejszy projekt na świecie. Zawsze zastanawiamy się, co można zrobić, żeby było lepiej, jak pomóc zespołowi. Największa nagroda to możliwość realizacji tego marzenia, w które włożyło się tyle pracy. Moment, kiedy widzisz swoje dzieło wybudowane, jest nie do opisania, to trzeba przeżyć. Takim ogromnym przeżyciem było zobaczenie budynku Pawilonu Polski na EXPO 2020 w Dubaju, który został świetnie przyjęty. Radość była podwójna – po pierwsze, że to dzieło naszego zespołu, po drugie, że Polska ma tak świetną reprezentację. Bardzo pozytywne opinie spływają do nas na temat Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej w Chęcinach, które już można odwiedzać komercyjnie. To są wspaniałe emocje, poczucie, że zrobiło się coś dobrego.

Z.M.: Wcześniej byłaś jurorką w licznych konkursach architektonicznych w tym m.in. konkursie Projekt Łazienki, organizowanym przez Geberit, a obecnie jesteś jurorką w trwającej, pierwszej edycji konkursu Saint-Gobain Glass Design Award. Razem z innymi ekspertami będziesz oceniać zarówno projekty zrealizowane, jak i koncepcyjne, w których znalazło się szkło budowlane Saint-Gobain Glass. Jak podchodzisz do tego zadania?

M.S-W.: Jestem bardzo ciekawa tego konkursu, podoba mi się, że jest podział na kategorie i zakładam, że każda z nich będzie osobną historią. Podchodzę do tego z otwartą głową – nie wiem, ile prac będziemy musieli ocenić, ile damy radę z nich wyczytać. Na pewno będę szukała prac z idealnym balansem rozwiązań zgodnych z założeniami zrównoważonego rozwoju, funkcjonalnością, estetyką i szeroko rozumianą wrażliwością.

Z.M.: Czy masz jakieś rady dla uczestników konkursu?

M.S-W.: Myślę, że niezwykle istotne jest przemyślenie prezentacji projektu – jak go przedstawić, żeby to, co według autora jest najważniejsze, zostało odczytane. Mamy do czynienia z konkursem, który ma w tytule szkło, ale według mnie kluczowa będzie nie jego ilość w projekcie, a zasadność użycia i mądre zastosowanie. Saint-Gobain Glass to firma, która podąża za trendami, odpowiada na potrzeby współczesnego świata i daje architektom dużo ciekawych możliwości wykorzystania szkła. Warto o tym pamiętać.

LABEL jest patronem medialnym konkursu Saint-Gobain Glass Design Award. Więcej informacji o konkursie >>