Polska wystawa na Biennale w Wenecji zbada ochronną funkcję architektury
Od 10 maja do 23 listopada 2025 roku Pawilon Polski na 19. Międzynarodowej Wystawie Architektury (Biennale Architektury) w Wenecji stanie się przestrzenią refleksji nad rolą architektury w budowaniu poczucia bezpieczeństwa. Wystawa „Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze” odwoła się do pierwotnej funkcji architektury jako schronienia przed zagrożeniami – zarówno naturalnymi, jak i wynikającymi z działalności człowieka.
Autorzy projektu zastanawiają się, czy architektura ma odpowiednie narzędzia do budowania bezpiecznej rzeczywistości. W tym celu przywołują zarówno realne (techniczne), jak i zakorzenione w kulturze praktyki zapewniające ludziom poczucie sprawczości wobec niebezpieczeństw. Ekspozycja jest przygotowywana wspólnie przez interdyscyplinarny zespół – architekta Macieja Siudę, artystów Krzysztofa Maniaka i Katarzynę Przezwańską oraz kuratorkę Aleksandrę Kędziorek.
Od zarania dziejów architektura pełni funkcję ochronną. Choć zagrożenia ewoluowały, ludzie wciąż szukają w niej schronienia – nie tylko przed żywiołami i zjawiskami atmosferycznymi, ale także przed skutkami katastrofy klimatycznej, wojnami czy masowymi migracjami. Czy architektura może skutecznie chronić nas przed tymi wyzwaniami? Jakie praktyki budowlane i sposoby użytkowania przestrzeni mogą wzmacniać poczucie bezpieczeństwa? Wystawa „Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze” bada te kwestie, czerpiąc zarówno z tradycyjnych przesądów, jak i współczesnych rozwiązań architektonicznych.
„Lary i penaty to bóstwa, które w starożytnym Rzymie opiekowały się domowym ogniskiem” – mówi kuratorka wystawy Aleksandra Kędziorek. „Odniesienie do nich jako gwaranta domowego bezpieczeństwa zachowało się w wielu językach, więc – podobnie jak robi to kurator Biennale Architektury 2025 Carlo Ratti ze słowem intelligens, które jest głównym hasłem tegorocznej wystawy – nawiązujemy do nich jako do pewnego uniwersalnego kodu, wywodzącego się z tradycji antycznej”.
Aranżacja wystawy obejmie zarówno przestrzeń pawilonu, jak i jego fasadę. Obiekty symbolizujące dawne rytuały i praktyki zostały zaprojektowane, wykonane lub odnalezione przez zespół autorski, który pracował w sposób kolektywny, zacierając tradycyjny podział ról.
Ekspozycja ukaże przenikanie się dwóch wymiarów bezpieczeństwa: racjonalnego, opartego na przepisach, oraz emocjonalnego, wynikającego z ludzkich potrzeb psychicznych. Pokaże, że granice między nimi nie są tak wyraźne, jak mogłoby się wydawać. Wystawa pozwoli prześledzić, w jaki sposób użytkownicy architektury radzą sobie zarówno ze świadomymi obawami, jak i mniej uświadomionymi lękami, prezentując humanistyczne podejście do architektury poprzez narzędzia z różnych dziedzin artystycznych.
Więcej:
