Nie przegap: Wystawa „Kształt marzeń. Architektura Witolda Lipińskiego” w Muzeum Architektury we Wrocławiu
Już w czwartek 30 listopada w Muzeum Architektury we Wrocławiu odbędzie się otwarcie wystawy „Kształt marzeń. Architektura Witolda Lipińskiego”. Tym razem jedyne muzeum architektury w Polsce zabierze odwiedzających w podróż przez najbardziej fascynujący okres twórczości Witolda Lipińskiego. To czas eksperymentów architekta, które rozpoczął w 1962 roku zaprojektowaniem własnego domu przy ul. Stanisława Moniuszki we Wrocławiu.
Witold Lipiński zawsze chciał być gdzie indziej. Projektując, spełniał to marzenie. Projektował obiekty niemożliwe, raz po raz udowadniając, że rzeczy niemożliwych nie ma. Kiedy w polskim pejzażu dominowały prostokreślne bloki i domy-kostki, kształtowane za pomocą wytycznych ekonomicznych i surowych normatywów, on proponował budynki-chmury i domy-statki kosmiczne. Gdy rozpędzała się prefabrykacja, a budynki zaczęto wytwarzać masowo na fabrycznych liniach produkcyjnych, marzył o tworzeniu architektury bioklimatycznej, skupiając się na kształtowaniu odpowiednich warunków dla współistnienia człowieka i przyrody.
Ucieczki przed światem szukał w przestworzach, oddając się największej — obok architektury — pasji: szybownictwu. Na uczelni, gdzie pracował, skupiał się na dydaktyce i pracach badawczych, w ramach których łączył zdobycze nowoczesnej inżynierii ze sztuką. Badania te zaowocowały całą serią projektów — domów jednorodzinnych, pawilonów handlowych, usługowych i gastronomicznych — w ramach których testował różnorodne nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne. Projektując — tworzył rzeczywistość alternatywną dla tej, która go otaczała.
Każdy z blisko dwudziestu prezentowanych na wystawie obiektów mógłby — na pierwszy rzut oka — uchodzić za studium scenografii do filmu science-fiction. Tym bardziej niezwykłym jest, że pięć z nich udało się zrealizować. Oprócz dzieł kanonicznych — domu własnego Igloo przy ul. Moniuszki i Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego na Śnieżce — na wystawie pokażemy dwa mniej znane wrocławskie domy jednorodzinne i dawny ośrodek wypoczynku świątecznego w Rokitnikach pod Legnicą.
Wszystkie niezwykle futurystyczne budynki zrealizowane według projektów Lipińskiego wyrosły z bardzo osobistego doświadczenia twórcy. Nie byłoby na przykład trzech latających spodków na Śnieżce, gdyby nie doświadczenie autora w zakresie awiacji. Aerodynamika formy, niezbędna w trudnym, górskim klimacie stała się w latach 60. punktem wyjścia dla tego właśnie, ikonicznego dziś obiektu. Z młodości wyniósł Lipiński dwa odmienne doświadczenia natury: jako sielskiego krajobrazu nadnarwiańskiej wsi i drugie - natury jako schronienia przed wojennym niebezpieczeństwem, gdy jako dwudziestoparoletni mężczyzna walczył w strukturach podziemnej armii z okupantem. Projektowane później domy-kopuły, choć z zewnątrz przywodzą na myśl kosmiczne pawilony, to ich wnętrza okazują się otulającymi domowników schronieniami, gawrami o biomorficznych kształtach, podświadomie przywołując prenatalne wspomnienia.
Większość prezentowanych na wystawie projektów przedstawiona jest w formie oryginalnych rysunków Witolda Lipińskiego. Części towarzyszą ceramiczne modele, wykonane na potrzeby wystawy przez twórców i twórczynie z wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Obiekty istniejące do dziś sportretował fotograf architektury Jakub Certowicz. W przypadku dzieł Lipińskiego szczególniej niż zwykle uderza kontrast między technologiczną perfekcją projektowych obiektów a niedoskonałą materialnością dzieł zrealizowanych. Siła jego budynków — mimo kruchości w obliczu czasu — polega na sensorycznym oddziaływaniu na najbardziej pierwotne, pozaintelektualne odczuwanie przestrzeni.
„Kształt marzeń. Architektura Witolda Lipińskiego”
30.11.2023-31.03.2024
Organizatorzy: Muzeum Architektury we Wrocławiu i Miasto Wrocław
Partner: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Kurator i kuratorka: Michał Duda i Daria Kieżun
Współpraca merytoryczna: Barbara Szczepańska, Misia Siennicka, Agata Gabiś
Aranżacja: Aleksandra Czupkiewicz i Łukasz Wojciechowski
Fotografie współczesne: Jakub Certowicz
Ceramiczne modele obiektów: Jakub Biewald, Daria Kieżun, Joanna Opalska-Brzecka, Gabriel Palowski, Marta Pieczarka, Marianne Wesołowska-Eggimann, Beata Zając
Wsparcie techniczne: Leri Papidze, Kacper Kuźnicki, Aleksander Glich
Identyfikacja wizualna: Nicola Cholewa
Wydruki 3D: DRUKAREX
Tłumaczenia: Grzegorz Piątkowski, Daria Valieva
Montaż: Rafał Pyster, Dariusz Solawa
Produkcja: Wiktoria Litwinowicz
Promocja: Marta Czyż i Kalina Soska
Rysunki prezentowane na wystawie pochodzą z archiwum Witolda Lipińskiego, znajdującego się obecnie w zbiorach prywatnych.
