Abakany obok arrasów. Niesamowita wystawa na Wawelu
Kuratorzy wystawy „Abakanowicz. Bez reguł. Arrasy i abakany na Wawelu” zestawili w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu słynne tkaniny Magdaleny Abakanowicz z bezcennymi arrasami z kolekcji Zygmunta Augusta. To pierwsza w historii próba prezentacji dzieł XX-wiecznej artystki z XVI-wiecznymi tapiseriami pochodzącymi z najlepszych warsztatów brukselskich.
Zestawienie arrasów i abakanów to spotkanie dwóch odmiennych światów – królewskiego splendoru i awangardowej wolności.
Choć ich ówczesna funkcja była całkowicie różna od dzieł wykonywanych przez Magdalenę Abakanowicz, to jednak arrasy, podobnie jak wielkoformatowe abakany, stanowią reprezentację otaczającego nas świata dawniej i dziś. Są nośnikiem opowieści o człowieku i jego kondycji, wchodzą w dialog z odbiorcą, prowokują do myślenia – zauważa dr Bogumiła Wiśniewska, kuratorka wystawy.
Kolekcja arrasów Zygmunta Augusta jest symbolem świetności ostatniego Jagiellona. Z kolei abakany Abakanowicz – organiczne, monumentalne, nieokiełznane – przyniosły rewolucję w postrzeganiu tkaniny jako autonomicznego dzieła sztuki.
To niezwykłe, że w czasach, gdy sztuka Abakanowicz dojrzewała w latach 60., arrasy Zygmunta Augusta właśnie powróciły na Wawel po wojennej tułaczce – podkreśla Natalia Koziara-Ochęduszko, kuratorka ekspozycji, kustoszka i kierowniczka Działu Dziejów Wawelu. – Ich obecność w polskiej świadomości mogła stać się dla artystki punktem odniesienia, impulsem do podjęcia dialogu między dawnym a współczesnym rozumieniem tkaniny.
Centralnym punktem ekspozycji jest monumentalny arras figuralny „Bóg błogosławi rodzinę Noego”. Wokół niego rozwija się narracja prezentująca trzy etapy twórczości Abakanowicz. Wśród eksponatów znajdą się m.in. „Anita" i „Dorota III" – prace, w których pojawia się rodząca potrzeba trójwymiarowości. Dalej możemy podziwiać monumentalne abakany, które zdają się schodzić ze ścian i żyć na własnych zasadach w królewskich wnętrzach.
Silny kontrast tworzą również czarne tkaniny z lat 70. – takie jak „Black Garment 8", „Abakan Ètroit" czy „Abakan with Ropes" – zestawione z barwnymi arrasami o tematyce krajobrazowo-zwierzęcej. Z kolei monumentalne „Red-Brown", „Lady" czy „Orange with Black" tworzą wokół widza niemal kosmiczną przestrzeń: kokon z włókna, światło i cień, materię i oddech.
Te organiczne formy przywodzą na myśl żywioły: ziemię, ogień i powietrze. Otwierają się na odbiorcę, zachęcając do interakcji i kontemplacji – stwierdza dr Wiśniewska.
W zaciemnionej Sali Senatorskiej Wawelu, pośród pulsujących arrasów i abakanów, widz staje się częścią większej opowieści. Nici, które łączą przeszłość z teraźniejszością, prowadzą ku refleksji nad sobą i światem.
„Abakanowicz. Bez reguł. Arrasy i abakany na Wawelu” to wystawa, która nie tylko zachwyca wizualnie, lecz także zaprasza do rozmowy o naturze sztuki, człowieka i pamięci. Ekspozycja potrwa do 6 stycznia 2026 roku. Kuratorami wystawy są dr Bogumiła Wiśniewska, Natalia Koziara-Ochęduszko i Andrzej Szczepaniak.
Więcej:
