Józef Chełmoński w Warszawie. 27 września startuje największa wystawa artysty od lat
Już od 27 września 2024 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie można oglądać wystawę prac jednego z najsłynniejszych polskich malarzy – Józefa Chełmońskiego. To największa ekspozycja prac artysty od lat 80. ubiegłego wieku.
Józef Chełmoński (1849-1914), malarz pełen temperamentu i humoru, tworzył w sposób intuicyjny, niezależny od jakichkolwiek założeń programowych. Jego twórczość wprowadziła polskie malarstwo na drogę realizmu, nowoczesności i oderwania od patriotycznych powinności. Chełmoński miał znakomity zmysł obserwacji, co przejawiało się w realistycznych przedstawieniach życia wsi. Jego dzieła wyróżniają prostota motywów i silna więź z naturą.
Chełmoński czerpał inspiracje z życia wsi, które znał od dzieciństwa. Tematyka jego obrazów często obejmowała sceny rodzajowe, pełne interakcji między bohaterami. Ważnym motywem były także wiejskie krajobrazy oraz sceny myśliwskie, mimo że sam artysta nie lubił polowań. W swoich obrazach uwydatniał rolę chłopów i kontrastował dynamiczne sceny ze spokojną przyrodą. Często malował również konie, które – jako symbol siły i dzikości – odgrywały kluczową rolę w jego pracach. Chełmoński mistrzowsko oddawał ich budowę i ruch, szczególnie w scenach zaprzęgów.
W późnym okresie twórczości Chełmoński coraz bardziej oddalał się od ludzi, kontemplując przyrodę. Zbliżył się do franciszkańskiej mistyki przyrody, ukazując duchowy wymiar natury. Jego pejzaże z tamtego okresu charakteryzują prostota, eliminacja zbędnych detali i wyciszona kolorystyka.
Podczas mieszkania w Kuklówce dążył do stworzenia niejako syntezy całej natury, łącząc to, co zmienne, z tym, co odwieczne. „Takie podejście skłaniało do interpretacji dzieł artysty w duchu XIX-wiecznego symbolizmu. Jego estetykę kształtowało odrzucenie racjonalistycznego modelu świata, przekonanie o tym, że nieuchwytny, lecz intuicyjnie wyczuwalny pierwiastek duchowy przenika wszelkie zjawiska” – czytamy w opisie wystawy.
Na wystawie „Józef Chełmoński” w Muzeum Narodowym w Warszawie można zobaczyć 119 obrazów i kilkadziesiąt rysunków. Z przyczyn konserwatorskich prace wykonane na podłożu papierowym będą wymieniane w trakcie trwania wystawy co sześć tygodni.
Wystawie towarzyszą obszerny dwutomowy katalog, przewodnik po wystawie oraz liczne wydarzenia kulturalne: warsztaty, oprowadzania, koncerty i debaty. Muzeum przygotowało również płytę winylową z muzyką inspirowaną naturą i twórczością Chełmońskiego.
Program towarzyszący wystawie obejmuje różnorodne wydarzenia edukacyjne dla dorosłych, młodzieży, rodzin z dziećmi i osób z niepełnosprawnościami: oprowadzania, niedzielne spotkania na wystawie, dyskusje i warsztaty. Zaplanowano spacery miejskie i przyrodnicze. Zwiedzający mogą skorzystać z audioprzewodników czytanych przez Krystynę Czubównę i Adama Wajraka.
Projekt CHEŁMOŃSKI jest realizowany w latach 2022–2025 przez Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Poznaniu i Muzeum Narodowe w Krakowie. W ramach projektu odbędą się trzy odsłony wystawy:
- Muzeum Narodowe w Warszawie: 27 września 2024 – 26 stycznia 2025,
- Muzeum Narodowe w Poznaniu: 6 marca – 29 czerwca 2025,
- Muzeum Narodowe w Krakowie: 8 sierpnia – 30 listopada 2025.
Kuratorami warszawskiej wystawy są Ewa Micke-Broniarek i Wojciech Głowacki (MNW).
Więcej:
