Kobiety w sztuce. Dwie monumentalne wystawy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej
W listopadzie warszawskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej otworzy drugi rok działalności w nowej siedzibie, a wraz z nim dwie monumentalne wystawy: „Kwestia kobieca 1550–2025” i „Miasto kobiet”. To wydarzenie, które domyka pewien etap w historii muzeum i przede wszystkim otwiera szeroko drzwi dla nowego języka opowiadania o sztuce: pisanego przez kobiety, osoby niebinarne i wszystkie te, które przez stulecia pozostawały poza głównym nurtem kanonu.
Kwestia kobieca 1550–2025. Ponad pięćset lat twórczości kobiet
Kuratorowana przez Alison M. Gingeras wystawa „Kwestia kobieca 1550–2025” to wielowarstwowa opowieść o twórczości kobiet na przestrzeni ponad pięciu stuleci. Gingeras, którą publiczność MSN-u pamięta z głośnych „Opowieści okrutnych” Aleksandry Waliszewskiej, ponownie mierzy się z tematem niewidzialności i wykluczenia w sztuce. Tym razem jednak sięga po skalę niemal encyklopedyczną.
Na wystawie zaprezentowane zostaną zarówno dzieła najnowsze, jak i obrazy twórczyń renesansowych, barokowych i dziewiętnastowiecznych. Ponieważ „Kwestia kobieca” obejmuje bardzo długi okres dziejów sztuki, aby zachować czytelność ciągłości kobiecego autorstwa, prezentuje ona przede wszystkim figuratywne prace malarskie i rzeźbiarskie. Wyłaniający się zbiór blisko 200 prac to propozycja wielowiekowej wizualnej historii kobiecego „uwłasnowolnienia”.
W dziewięciu działach tematycznych – od alegorii siły, przez macierzyństwo i mistycyzm, po wojnę i tożsamość – kuratorka pokazuje, że artystki zawsze były obecne: tworzyły, komentowały, reagowały. Ekspozycja jawi się jako hołd dla ich wytrwałości oraz deklaracja sprawiedliwości – przywróceniem należnego miejsca w historii sztuki tym, które dotąd pozostawały w cieniu.
Publiczność zobaczy nigdy wcześniej nieprezentowane w Polsce prace, wypożyczone z wielu światowych instytucji: Galerii Uffizi we Florencji, katarskiego Mathaf: Arab Museum of Modern Art, Nasjonalmuseet w Oslo czy Städtische Galerie im Lenbachhaus und Kunstbau w Monachium.
Wydaniu wystawy towarzyszyć będzie bogato ilustrowany katalog z nowymi esejami Alison M. Gingeras, Griseldy Pollock, Chiary Bottici oraz tekstami polskich badaczek – Ewy Klekot, Beaty Purc i rozmową z Olgą Tokarczuk.
Miasto kobiet. Mozaika postaw, estetyk, tradycji i siły sztuki feministycznej
Równolegle z „Kwestią kobiecą” otworzy się projekt „Miasto kobiet” – cztery wystawy i cztery spojrzenia na sztukę feministyczną. Każda część ma własną kuratorkę i inny ton opowieści.
W Mieście kobiet odnajdziemy wielość perspektyw, które odnoszą się zarówno do znanych i ugruntowanych tematów badawczych związanych ze sztuką tworzoną przez artystki, jak również śledzić przemiany aktualnej wrażliwości artystycznej w tym obszarze – mówi kuratorka MSN-u Jagna Lewandowska.
„Inne jutra”, przygotowane przez Michalinę Sablik i Verę Zalutską, to opowieść o tożsamości w czasach kryzysu – politycznego, ekologicznego, emocjonalnego. Wystawa prezentuje prace siódemki międzynarodowych osób artystycznych, sięgających do mitów, lokalnych legend i osobistych doświadczeń, by tworzyć narracje, w których fikcja, fantazja i technologia stają się narzędziami emancypacji.
„Z trzewi”, kuratorowane przez Julię Bryan-Wilson, bada związek ciała i infrastruktury – oddech, obieg energii, kruchość systemów. Prace takich artystek jak Eva Hesse, Mona Hatoum czy Alina Szapocznikow. Artystki w centrum uwagi stawiają nieperfekcyjne, często niewydolne układy – fizyczne i społeczne – oraz tych, którzy je podtrzymują.
„Jej serce” kuratorowane przez Karolinę Gembarę to wystawa o prawach reprodukcyjnych. W przestrzeni muzeum prezentowane będą prace m.in. Carmen Winant i Franzis Kubisch, w czytelni – filmy, nowela graficzna, archiwalne dokumenty z protestów i kartony z hasłami z Czarnego Protestu w 2020 roku.
Wystawa „Byłyśmy. Międzynarodowy Rok Kobiet 1975”, przygotowana przez Wiktorię Szczupacką, przywołuje historię feministycznej sztuki w Polsce. Pokazuje socjalistyczny feminizm jako alternatywną narrację wobec zachodnich ruchów emancypacyjnych, zestawiając archiwalia z lat 70. z pracami artystek awangardowych.
Jesiennym wystawom towarzyszyć będzie bogaty program wydarzeń: odczytów, oprowadzań i działań edukacyjnych. Odbędzie się także cykl wykładów, dyskusji i pokazów filmowych w Kinomuzeum.
