Nie przegap: Wystawa „Wieloświat. Anna Szpakowska-Kujawska” w Muzeum Architektury we Wrocławiu
Od 20 listopada w Muzeum Architektury we Wrocławiu oglądać możemy wystawę „Wieloświat. Anna Szpakowska-Kujawska”. Jest to przekrojowa prezentacja twórczości artystki, której dorobek od siedmiu dekad wymyka się prostym kategoriom. Ekspozycja pokazuje jej praktykę jako proces nieustannych przemian, rozpięty między figuracją a abstrakcją, naturą i światem wyobraźni.
Punktem wyjścia dla narracji kuratorskiej jest wieloświat – hipotetyczny zbiór wszystkich możliwych wszechświatów. W tym ujęciu sztuka Anny Szpakowskiej-Kujawskiej staje się strukturą, która stale się rozrasta, rozgałęzia i przekształca, zachowując przy tym wewnętrzną spójność. Koncepcja ta koresponduje z przywołaną w materiale myślą Octavia Paza o Ziemi jako systemie wzajemnych powiązań i przenikania się elementów natury poruszanych wspólną sympatią.
Twórczość artystki, związanej z Wrocławiem od czasu studiów w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych i członkini Grupy Wrocławskiej od 1961 roku, rozwijała się konsekwentnie obok dominujących nurtów. Annie Szpakowskiej-Kujawskiej udało się zachować niezależność wobec środowiska. Zbudowała własny język sytuujący się na pograniczu awangardy i klasyki, realizmu i niesamowitości.
Choć najczęściej postrzegana jest jako malarka, równolegle tworzy formy przestrzenne, ceramikę, rysunki, asamblaże i kolaże, wykorzystując autorskie techniki i nietypowe materiały. Ważną częścią jej praktyki jest także słowo, zarówno jako samodzielny tekst, komentarz, jak i element warstwy wizualnej.
Wystawa prowadzi widzów przez kolejne dekady pracy artystki – od połowy lat 50. XX wieku po rok 2025. Początkowe prace to szkice codzienności z okresu studiów i tuż po nich: obrazy nasycone kolorem, miękkim światłem, skupione na doświadczeniu ciała i bliskości. Pojawiają się odważne przedstawienia splecionych kochanków oraz intymne autoportrety z dzieckiem, w których młoda matka rejestruje własną obecność i emocje.
Kolejne prace rozwijają motyw uproszczonej postaci ludzkiej. Z czasem artystka budowała z nich zbiorowe portrety rodzinne, tworząc gęste układy figur, którym towarzyszy niepokojąca atmosfera. W tym samym czasie, gdy w galeriach dominowała abstrakcja geometryczna czy informel, artystka wybrała własną drogę – malowała powtarzalne, zanonimizowane sylwetki, układające się w rozbudowane sekwencje.
W Muzeum Architektury pokazano m.in. najbardziej znany cykl „Atomów” – wielkoformatowych prac, w których relacje między postaciami tworzą gęste układy napięć. Osobną część ekspozycji stanowią dzieła powstałe podczas kilkuletniego pobytu artystki w Nigerii: szkice, obrazy i obiekty przestrzenne, w których wyraźnie obecna jest witalność natury oraz element fantastyki.
Po powrocie do Polski artystka rozwijała te wątki w malarstwie, ceramice i rzeźbie, traktując każdy nowy cykl jako dokopywanie się do czegoś nieznanego. Ten rodzaj pracy widoczny jest choćby w serii „Znikań” oraz w realizacjach przenoszących słowo na obraz, a następnie na formę ceramiczną – gdy zdecydowała się dosłownie ulepić akt pisania.
Pierwsza dekada XXI wieku to czas powstawania monumentalnego cyklu „Opowieści”, w którym artystka wraca do najważniejszych wydarzeń ze swojego życia. W kolejnych latach coraz wyraźniej zaznaczają się w jej twórczości osobiste relacje z naturą. Efektem są dziesiątki barwnych, organiczno-geometrycznych form przestrzennych, stopniowo zapełniających tworzone przez nią światy.
Zwieńczeniem ekspozycji są najnowsze prace z cyklu „Przemiany”, powstałe latem tego roku w domu letniskowym artystki w dolnośląskiej Lasówce. To kolejny etap długotrwałego procesu, w którym Anna Szpakowska-Kujawska obserwuje i zapisuje relacje między bytami ludzkimi i innymi niż ludzkie, stale rozwijając własny „wieloświat”.
Wystawę „Wieloświat. Anna Szpakowska-Kujawska” można oglądać w Muzeum Architektury we Wrocławiu od 20 listopada do 8 marca przyszłego roku. Kuratorką ekspozycji jest Małgorzata Devosges-Cuber.
Więcej:
