Sposoby widzenia – nowa wystawa stała w Muzeum Sztuki w Łodzi
17 października Muzeum Sztuki w Łodzi otworzy nową wystawę stałą – Sposoby widzenia. To propozycja, która w odmienny sposób niż dotychczas poprowadzi przez zbiory instytucji, ukazując je jako wielowymiarową opowieść o sztuce XX i XXI wieku. Ekspozycja nie będzie linearnym przeglądem, a mozaiką prac artystek i artystów ułożonych w trzynaście tematycznych rozdziałów.
Kuratorzy – Jakub Gawkowski, Daniel Muzyczuk, Paweł Polit, Katarzyna Różniak-Szabelska i Franciszek Smoręda, kierują uwagę odbiorców na fenomen widzenia – zarówno jako biologicznej funkcji, jak i aktu kulturowego czy politycznego. Trzynaście rozdziałów tematycznych prowadzić będzie przez sztukę rozumianą jako narzędzie poznania i krytycznego zadawania pytań o to, jak i dlaczego patrzymy. Wątki obejmują m.in. związki między wzrokiem a pamięcią, społeczne konteksty percepcji, patrzenie jako formę wiedzy i oporu, a także kwestie tożsamości, cielesności i zmysłowego doświadczania rzeczywistości.
Choć tytuł przywołuje zarówno esej filmowy Johna Bergera, jak i Teorię widzenia Władysława Strzemińskiego – jednego z założycieli muzeum – ekspozycja nie ma charakteru ilustracji teoretycznych tez. Ma raczej pokazać różnorodne artystyczne strategie opowiadania o świecie: od awangardowych poszukiwań pierwszej połowy XX wieku, przez powojenne eksperymenty, aż po najnowsze realizacje twórców współczesnych. Wspólnym mianownikiem tych narracji jest przekonanie, że akt widzenia nigdy nie jest neutralny – zawsze pozostaje zakorzeniony w historii, kulturze i emocjach.
Istotną częścią narracji jest także samo muzeum – instytucja, która powstała z inicjatywy artystów i od lat trzydziestych XX wieku funkcjonuje jako ważny ośrodek europejskiej awangardy. Ekspozycja odwołuje się do kluczowych momentów w historii kolekcji i pokazuje, jak zmieniały się konteksty społeczne i artystyczne, w których powstawały gromadzone tu dzieła.
Układ wystawy rezygnuje z chronologii. Zamiast linearnej ścieżki, widzowie otrzymają wielowątkową sieć powiązań, która pozwala na inne niż dotąd spojrzenie na sztukę – jako na zbiór perspektyw i doświadczeń, a nie jedynie na serię obiektów. To zaproszenie do refleksji nad tym, czym jest bycie widzianym i co oznacza pozostawać niewidocznym.
Na ekspozycji spotkają się dzieła klasyków awangardy oraz współczesnych artystów i artystek, którzy podejmują dialog z jej dziedzictwem. Wśród prezentowanych twórców znajdą się m.in. Jankel Adler, Josef Albers, Jean Arp, Max Ernst, Paul Klee, Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Alina Szapocznikow, Andrzej Wróblewski, a także Lita Albuquerque, Wojciech Bąkowski, Alicja Bielawska, Natalia LL, Agata Polska, Joanna Rajkowska, Bridget Riley czy Haegue Yang. Pojawią się również prace grup artystycznych i kolektywów, takich jak Gorgona, OHO, IRWIN czy Łódź Kaliska.
Wystawie towarzyszą dwie publikacje: katalog-album z esejami Mieke Bal i Łukasza Zaremby oraz antologia tekstów artystów i artystek poświęconych widzeniu i współtworzeniu znaczeń. Obie książki podkreślają rolę sztuki jako formy myślenia i dialogu z otaczającą nas rzeczywistością.
Więcej:
