"Sztuka nie jest odpoczynkiem". Pierwsza międzynarodowa retrospektywa Wandy Czełkowskiej
Na wystawie zaprezentowany zostanie wybór najbardziej monumentalnych prac artystki, z których wiele nie było wcześniej pokazywanych i musiało zostać odrestaurowanych na potrzeby ekspozycji w muzeum w szwajcarskim Susch.
Temat wystawy odzwierciedla założycielską misję Muzeum Susch, ufundowanego w 2019 roku przez Grażynę Kulczyk. Głównym założeniem szwajcarskiej placówki jest promocja i badanie twórczości kobiet-artystek.
Wanda Czełkowska, znana przede wszystkim jako rzeźbiarka, wykorzystywała w swojej pracy najprostsze materiały - gips, drewno, gołe płótno czy zardzewiałą stal - uważając, że w tworzeniu sztuki najważniejszy jest pomysł. Na wystawie znajdą się prace z zakresu fotografii, rysunku, malarstwa i rzeźby. Czełkowska pracowała we względnej izolacji od współczesnych jej ruchów społecznych, wierząc, że jest to szkodliwe zarówno dla sztuki, jak i społeczeństwa oraz niezbędne do uniknięcia nadmiernych uproszczeń i polaryzacji.
Należała do pokolenia artystów, które przeszło od minimalizmu do sztuki konceptualnej, demonstrując pytania o polityczny sens obserwowanej w latach 60. dematerializacji przedmiotu. Jej pomysły koncentrowały się na ciele, umyśle i przestrzeni pomiędzy.
fot. dzięki uprzejmości Wanda Czełkowska Studio
Wystawa "Wanda Czełkowska: Art is not Rest" prezentuje zbiór głównych prac artystki skupionych wokół trzech kluczowych wątki w jej twórczości: „Ciało”, „Umysł” i „Przestrzeń”. Tytuł wystawy "Art i s not Rest" ("Sztuka nie jest odpoczynkiem") został zaczerpnięty z notatek Czełkowskiej i odzwierciedla jej postawę wobec sztuki jako wymagającej dziedziny twórczości.
"Wanda Czełkowska była jedną z artystek, które nie chciały machać feministyczną flagą, raczej wykroiła sobie ona miejsce w świecie sztuki, pokazując indywidualną, intelektualną siłę, waleczność i piękno zbliżone do uznanych już artystek Magdaleny Abakanowicz i Aliny Szapocznikow. Wanda Czełkowska jest jedną z tych artystek, które w Polsce są znane, ale obce światu. Po dziesięcioleciach bycia przeoczoną, jestem pewna, że jej sztuka zostanie uznana przez kuratorów, kolekcjonerów, miłośników sztuki, a także szerszą publiczność na całym świecie, za prawdziwy klejnot” - mówi Grażyna Kulczyk, założycielka Muzeum Susch.
fot. Wanda Czełkowska obok instalacji "Stół" podczas 4. Krakowskich Spotkań w pawilonie BWA. Zdjęcie dzięki uprzejmości Wanda Czełkowska Studio
Wanda Czełkowska (1930-2021) była wybitną postacią polskiej awangardy, której twórczość aż do ostatnich lat była prawie niezauważana. Urodziła i wychowała się na Wileńszczyźnie. W klasie maturalnej poznała Xaverego Dunikowskiego, co zaważyło na wyborze drogi artystycznej. W latach 1949-1954 studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w latach 1967-1982 była aktywnym członkiem Grupy Krakowskiej (obok m.in. Tadeusza Kantora, Marii Jaremy i Erny Rosenstein). Czełkowska odegrała wpływową rolę w rozwoju sztuki konceptualnej w Polsce i otrzymała liczne nagrody za swoją twórczość.
W 2016 roku Muzeum Narodowe w Warszawie zorganizowało dużą retrospektywę jej twórczości: "Wanda Czełkowska. Retrospekcja", a po niej międzynarodowe sympozjum. Twórczość Czełkowskiej obejmowała różne media, w tym rzeźby, instalacje/environmenty, obrazy, rysunki i fotografie. W 2001 roku przeniosla się z Krakowa do Warszawy, a jej pracownia w dawnym warsztacie tirów na Mokotowie, niedaleko Królikarni, została kilka lat temu uznana za Warszawską Historyczną Pracownię Artystyczną.
fot. zdjęcie uprzejmości Wanda Czełkowska Studio
Wystawę "Wanda Czełkowska. Art is not Rest" można oglądać w Muzeum Susch w Szawjcarii między 15 lipca a 3 grudnia. Kuratorką ekspozycji jest Matylda Taszycka, krytyczka sztuki, zajmująca się badaniem twórczości artystek, tworzących w XIX i XX wieku.
fot. Wystawa "Wokół rzeźby lat 70. i 80." w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, praca Wandy Czełkowskiej "Bezwzględne wyeliminowanie rzeźby jako pojęcia kształtu", 1995 rok, fotograf nieznany. Zdjęcie dzięki uprzejmości Wanda Czełkowska Studio.
Zobacz także:
