Wystawa prac Marca Chagalla w Muzeum Narodowym w Warszawie

Marc Chagall (1887–1985)
Wizyta Mojżesza i złotego cielca w pracowni (La visite de Moïse et du veau d’or dans l’atelier)
ok. 1976
gwasz, tusz, tusze barwne, tempera, papier kremowy
Muzeum Narodowe w Warszawie 
fot. Igor Oleś / Muzeum Narodowe w Warszawie

Premierowy pokaz kolekcji

Kameralna wystawa obejmuje 16 dzieł Marca Chagalla z kolekcji MNW. Jesienią zeszłego roku na aukcji w Szwajcarii Muzeum zakupiło 14 prac artysty. Był to bezprecedensowy zakup w historii polskiego muzealnictwa. Zbliżająca się wystawa będzie dla publiczności pierwszą (i w nadchodzącym czasie – jedyną) okazją, żeby te dzieła zobaczyć. Nowym nabytkom będą towarzyszyły dwie grafiki Chagalla ze zbiorów Muzeum. Wszystkie prezentowane dzieła to prace na podłożu papierowym, łączące różnorodne techniki. Ze względu na surowe wymogi konserwatorskie wynikające z wrażliwości podłoża i nietrwałości technik nie mogą być prezentowane stale. Pracami Chagalla może się poszczycić niewiele placówek muzealnych w Polsce. Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje pięć grafik artysty, a Muzeum Narodowe w Lublinie – dwie. W zbiorach MNW znajduje się obecnie największa kolekcja dzieł Chagalla w naszym kraju.

W barwnym świecie fantazji

Prace zakupione przez Muzeum w 2021 roku to przykłady dojrzałej twórczości artysty. Powstały w latach 60. i 70. XX wieku, w okresie rozkwitu rysunku i grafiki w zachodniej Europie. Reprezentują różnorodne techniki: gwasz, temperę, kredkę, ołówek i kolorowy tusz, a nawet pastel. Widzowie odnajdą w nich charakterystyczne motywy sztuki Chagalla: sceny biblijne (osobliwie, indywidualnie zinterpretowane), pary zakochanych, bukiety kwiatów, zwierzęta. Pojawiają się także nawiązania do dzieciństwa artysty, kilka rysunków jest poświęconych uczuciom łączącym go z rodziną. Dzieła zachwycają żywą kolorystyką oraz niezwykłą oniryczną atmosferą, łączącą elementy rzeczywiste z fantastycznymi. Prezentujemy również dwie wczesne prace Chagalla, pozostające w zbiorach MNW od lat 70. XX wieku – ilustracje do autobiografii artysty Moje życie oraz do Martwych dusz Mikołaja Gogola, wykonane w technice suchej igły i akwaforty.

Po prawej:
Marc Chagall (1887–1985)
Żółty koziołek na wsi (wersja do Les Poemes)
1968
gwasz, tusz, pastel, tempera, ołówek, papier kremowy
Muzeum Narodowe w Warszawie
fot. Igor Oleś / Muzeum Narodowe w Warszawie

Charakterystyczny styl 

Styl Chagalla i tematyka jego dzieł wykształciły się w latach 20. XX wieku. Artysta często nawiązywał do judaizmu i kultury żydowskiej, malował pary zakochanych, zwierzęta i kwiaty. W późniejszym okresie twórczości repertuar jego ulubionych tematów poszerzył się o motywy związane z chrześcijaństwem. Chagall był Żydem, ale zawsze fascynował go katolicyzm, zwłaszcza postać Chrystusa. Po II wojnie światowej częściej i chętniej niż dotychczas sięgał po rysunek i grafikę, z upodobaniem tworzył także witraże.  

Zawsze w podróży

Witebsk, Petersburg, Paryż, Nowy Jork – życie twórcze Chagalla upływało w różnych rejonach świata. Urodził się w 1887 roku na Peskowatce, ubogim przedmieściu Witebska, w rodzinie chasydzkich Żydów. Był najstarszym z dziewięciorga dzieci. Kształcił się w Petersburgu, ale największy wpływ na jego sztukę miały studia artystyczne w Paryżu i kontakt ze środowiskiem École de Paris. Tam zaznajomił się z kubizmem i futuryzmem. Dalsze lata życia artysty to liczne podróże po Europie. W czasie II wojny światowej Chagall wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Nowym Jorku. Doświadczenia komunizmu i hitleryzmu znalazły odzwierciedlenie w jego późniejszej twórczości. W 1948 roku powrócił do Francji, a w 1966 osiadł na stałe w Saint-Paul-de-Vence koło Nicei.

Wystawa „Chagall” jest jednym z wydarzeń Jubileuszu 160-lecia Muzeum. Ekspozycji towarzyszy publikacja i bogaty program edukacyjny.
Wystawa pod Honorowym Patronatem Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotra Glińskiego.
Zakup 14 rysunków Marca Chagalla, prezentowanych na wystawie, został zrealizowany dzięki środkom z rezerwy budżetowej Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego przekazanych w ramach dotacji celowej przez Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotr Glińskiego.

Kuratorka wystawy: dr Anna Manicka / Zbiory Sztuki Nowoczesnej MNW

Więcej: mnw.art.pl