Spokój, światło i fraktale. Fractal Chapel z tytułem World Interior of the Year 2025

Projektowanie w środowisku szpitalnym to jedno z najtrudniejszych wyzwań, przed jakimi stają architekci. Zespół INNOCAD architecture, kierowany przez Martina i Anastasiję Lesjak, podszedł do tego zadania w sposób radykalnie interdyscyplinarny. Zamiast opierać się wyłącznie na intuicji, zaprosili do współpracy prof. Richarda Taylora z University of Oregon – światowego eksperta w dziedzinie fizyki fraktalnej. Cel był jasny: stworzyć azyl, który realnie redukuje poziom stresu u pacjentów, lekarzy i odwiedzających.

Sercem projektu jest naukowe podejście do estetyki. Fraktale to samopodobne wzory, które odnajdujemy w naturze – w koronie drzew, strukturze chmur czy układzie linii brzegowej. Badania z zakresu psychologii środowiskowej i neuronauki potwierdzają, że ludzkie oko jest „zaprogramowane”, by odpoczywać w kontakcie z takimi strukturami. W Fractal Chapel te matematyczne kody natury zostały przeniesione na perforowane panele ścienne.

Wnętrze o powierzchni zaledwie 35 metrów kwadratowych zaskakuje swoją pionowością. Po niskiej, intymnej strefie wejściowej, odwiedzający trafia do przestrzeni o wysokości ośmiu metrów. Wzdłuż ścian rozwija się spiralnie perforowany ekran – alegoria ludzkiego cyklu życia. To on organizuje przestrzeń, ukrywając zaplecze techniczne i zakrystię, a jednocześnie stając się płótnem dla światła. Naturalne promienie wpadające przez szklaną fasadę przenikają przez wycięcia w panelach, tworząc we wnętrzu dynamiczny spektakl cieni, który zmienia się wraz z porą dnia.

Mimo zaawansowanej technologii i precyzyjnych obliczeń, wnętrze kaplicy emanuje ciepłem. Osiągnięto to dzięki minimalistycznej palecie materiałów: drewnianym podłogom, sufitom i ławom, które wprowadzają ziemską tonację i przytulność. Jednak najbardziej poruszającym elementem jest ołtarz, stworzony przez artystę Manfreda Erjautza.

Centralny punkt kaplicy stanowi odwrócona bryła korzeniowa orzecha włoskiego. Ten niezwykły obiekt ma głęboką historię – drzewo pochodzi z terenu dawnego cmentarza, który dziś służy jako plac zabaw dla przedszkola. To silny symbol transformacji, przemijania i trwałości życia, głęboko zakotwiczony w „niewidzialnej” glebie pomieszczenia. Otoczony fraktalnymi powierzchniami ołtarz zaprasza do ciszy i kontemplacji, stanowiąc przeciwwagę dla szpitalnego pośpiechu.

Fractal Chapel to nie tylko sukces estetyczny, ale i manifest neuroestetyki. Architekci z INNOCAD, wspólnie z kolektywem 13&9 Design, stworzyli miejsce celebrujące neurodywersję – przestrzeń, która oddziałuje na zmysły w sposób uniwersalny, niezależnie od pochodzenia czy wyznania.