Cztery wystawy, cztery kierunki. CSW Łaźnia bada relacje sztuki ze światem
Od sensualnych instalacji Bogny Burskiej, przez feministyczno-technologiczną krytykę Doroty Walentynowicz i Patricii J. Reis, po poruszające narracje wojenne Hanny Shumskiej i międzynarodowy projekt „Przez dziurkę od klucza” w Holandii – gdańskie Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA proponuje cztery wystawy, z których każda mierzy się z innym współczesnym tematem: relacjami, technologią, prywatnością, doświadczeniem wojny.
Artykuł sponsorowany
Jak podkreśla Marta Kołacz, dyrektorka CSW Łaźnia, instytucja buduje swoje działania w oparciu o cztery uzupełniające się wektory: międzynarodowość, lokalność, wspieranie młodych artystów oraz mobilność. Poszczególne obszary przenikają się i wzmacniają, tworząc szerokie pole działania – od ekspozycji zakorzenionych w Gdańsku po projekty rozwijane w sieci europejskich instytucji.
Nasze cztery wystawy – w dwóch miastach i trzech lokalizacjach – badają obszary, w których dziś konstytuują się społeczne normy: praktyki komunikacyjne, sposoby przedstawiania kobiecego ciała, wizualne relacje wojny oraz nowe definicje prywatności w kulturze totalnej widzialności – podsumowuje.
Bogna Burska – „Oddychaj”
- CSW ŁAŹNIA 2 | Nowy Port, ul. Strajku Dokerów 5
- 26.09.2025 – 01.03.2026
- Kuratorka: Jolanta Woszczenko
Oddział Łaźni w Nowym Porcie stał się przestrzenią, gdzie ciało, woda i komunikacja łączą się w opowieści o relacjach i środowisku. Wystawa Bogny Burskiej, uznanej artystki, która w przyszłym roku reprezentować będzie Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji, to wielowątkowa medytacja nad językiem, cielesnością i ekologią.
„Oddychaj” eksploruje płynność granic między człowiekiem a naturą. Multimedialne instalacje, filmy i obrazy przyglądają się wodzie jako metaforze życia i zmiany, a także jako przestrzeni spotkania między osobami słyszącymi i Głuchymi. W prezentowanych na wystawie pracach Burska pokazuje, że sztuka może tworzyć wspólną przestrzeń – nawet wtedy, gdy nie dzielimy tych samych języków czy form komunikacji. To opowieść o tym, jak się porozumiewamy i jak postrzegamy siebie nawzajem – zwłaszcza wtedy, gdy różnimy się ciałem, sposobem mówienia czy funkcjonowania. Przy pracy nad projektem udział biorą m.in. Daniel Kotowski – artysta i performer, oraz zespół naukowców z Instytutu Oceanologii PAN.
Dorota Walentynowicz & Patricia J. Reis – „Sensoryczne mechanizmy”
- CSW ŁAŹNIA 1 | Dolne Miasto, ul. Jaskółcza 1
- 14.11.2025 – 15.02.2026
- Kuratorka: Jolanta Woszczenko | Koordynacja: Oriana Radziuk
Wystawa demontuje obrazy kobiet obecne w teatrze, telewizji i mediach cyfrowych. Nie jest to jednak wystawa o spektaklu, lecz o jego demontażu – o ujawnianiu jego struktury i ukrytych mechanizmów. W ten sposób Dorota Walentynowicz i Patricia J. Reis pozwalają na nowo odczytać historię mediów i technologii z feministycznej perspektywy wizualności.
Ich prace, sytuujące się na styku sztuki, nauki i feminizmu, odsłaniają zarówno politykę, jak i przyjemność technologii, proponując zmysłowe doświadczenie, w którym dotyk i afekt stają się świadomą przeciwwagą dla dominacji wzroku. „Sensorycznym mechanizmom” towarzyszy „Za miękkie, aby zobaczyć”, czyli przestrzeń, w której wzrok ustępuje miejsca dotykowi, ruchowi i zmysłowej eksploracji. W ten sposób ŁAŹNIA otwiera się na odbiorców w każdym wieku i o różnej wrażliwości.
Hanna Shumska – „Pomiędzy (nie)wyobrażalnym a rzeczywistym”
- CSW ŁAŹNIA 1 | Dolne Miasto, ul. Jaskółcza 1
- 05.12.2025 – 15.02.2026
- Kuratorki: Oriana Radziuk, Katarzyna Serkowska
Wystawa jest efektem kilkuletnich badań nad reprezentacją doświadczeń wojennych w Ukrainie oraz innych współczesnych konfliktów, obecnych w świadomości zbiorowej głównie poprzez narracje medialne. Stanowi też część procesu doktorskiego artystki zrealizowanego na gdańskiej ASP.
Shumska, świadomie operując na pograniczu dokumentu i fikcji, zestawia obrazy z mediów z osobistymi mikrohistoriami, a estetykę post-internetową z tradycją historii sztuki. Tak skonstruowana intermedialna narracja nie daje prostych odpowiedzi, lecz uruchamia proces świadomego patrzenia na współczesną historię.
„Przez dziurkę od klucza”
- Het Archief / Art Space, Rotterdam
- 6 grudnia 2025 – 4 stycznia 2026
- Kuratorki: Megan Hoetger, Jolanta Woszczenko, Weronika Zielińska
Wystawa podejmuje temat prywatności i intymności w dobie nadzoru i cyfrowego podglądu. Prezentowane prace piętnaściorga artystek i artystów, stworzone w ciągu minionych 25 lat, tworzą mozaikę doświadczeń. Pokaz w Rotterdamie stanowi poszerzoną kontynuację kuratorskiej prezentacji, zrealizowanej przez Jolantę Woszczenko w ŁAŹNI. Tytułowe „Przez dziurkę od klucza” było używane przez prof. Witosława Czerwonkę i prof. Wojciecha Zamiarę oraz ich studentów w pracowni intermedialnej na gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Na wystawie w CSW znalazły się realizacje artystów związanych z tą pracownią. Wybrane prace z tamtej odsłony zostaną w Het Archief / Art Space połączone z dziełami, zakorzenionymi w migracyjnych diasporach wyłaniających się między Niderlandami, Polską a innymi częściami Europy.
Cztery wystawy – jeden organizm
Program w obu lokalizacjach ŁAŹNI (na Dolnym Mieście i w Nowym Porcie) oraz wystawa w Holandii tworzy spójną ramę, w której lokalne doświadczenia łączą się z globalnym obiegiem sztuki, a także między praktyką twórczą a życiem wspólnoty.
Jak zaznacza Marta Kołacz: W sytuacji, w której skala produkcji wizualnej wyprzedza nasze możliwości interpretacyjne, instytucje sztuki muszą dziś kształtować troskliwą, ale zarazem wymagającą przestrzeń refleksji, zanim ramy zbiorowej wyobraźni zostaną zdominowane przez logikę algorytmów, afekty polityczne i akumulujące się kryzysy. Ten program jest więc próbą stworzenia warunków do uważnego myślenia.
