Gdańsk: Wystawa „Fangor. Poza obraz”
Mogłoby się wydawać, że po stu latach od urodzin artysty i około siedmiu dekadach jego intensywnej pracy, twórczość Wojciecha Fangora została już dobrze rozpoznana. Tym bardziej, że w ciągu ostatnich dwóch dekad doczekał się w Polsce kilku wystaw o charakterze dużych retrospektyw. Co nowego zatem może wnieść do recepcji jego twórczości ekspozycja w Muzeum Narodowym w Gdańsku?
Wojciech Fangor, Paryż 1964, AWF
Organizatorzy proponują odczytanie dobrze znanego dorobku Fangora (abstrakcje z lat 50., 60. i 70. ubiegłego wieku) na nowo – w świetle uważnej i głębokiej retrospekcji. Bliskiemu oglądowi poddane zostaną najwcześniejsze dzieła artysty oraz te pochodzące z pierwszych dekad jego twórczości, często mniej znane – od późnych lat 30. i okresu wojny, kiedy jako młody chłopak zaczynał naukę rysunku i malarstwa, przez lata powojenne i okres socrealistyczny, aż po radykalne zerwanie z figuratywnością i Studium przestrzeni z 1958 roku. Ważną częścią wystawy będą materiały archiwalne (kroniki filmowe, zdjęcia prywatne, wywiady z artystą), które zanurzą dzieła w kontekście historycznym i biograficznym. A ten dla narracji wystawy i lepszego zrozumienia twórczości Fangora wydaje się być kluczowy: zainteresowanie artysty już od najmłodszych lat i przez całe życie astronomią, doświadczenia II wojny światowej, uratowanie cudem od rozstrzelania, stalinowski reżim, który osadził ojca malarza w więzieniu z wyrokiem śmierci, emigracja na kilka dekad w 1961 roku. Takie dzieła jak Rozstrzelanie (1948), Krzyk, Proces czy Pałac kultury (powstające w okresie jego socrealistycznej twórczości, ale krytyczne wobec reżimu), czy gest radykalnego zerwania z figuracją po odwilży, by przejść do optycznych eksperymentów z płaszczyzną – pozwalają odczytać twórczość Fangora na nowo.
Wojciech Fangor, Proces, 1949, olej na płótnie, 74 × 90 cm, kolekcja prywatna
Najlepiej znany publiczności tzw. okres abstrakcyjny w rozwoju twórczym artysty, może okazać się w tym świetle czymś o wiele więcej niż niezwykle udanym intelektualno-malarskim eksperymentem, który przyniósł mu światową sławę. Może np. ujawnić swoje ukryte związki z zainteresowaniami astronomicznymi lub też objawić się nam jako swoista odwilżowa reakcja na „walec historii” czy forma ucieczki – niemalże zbieżna w czasie z emigracją.
Wojciech Fangor, MA 32, 1971, płótno, 142 x 142 cm, kolekcja prywatna
Najbardziej znane szerszemu gronu odbiorców abstrakcje z lat 60. zaczną więc tracić swoją formalistyczną niewinność. Na wystawie – dzięki współpracy z Fundacją Wojciecha Fangora – znajdą się też dzieła mało znane lub wręcz nigdy nie pokazywane, a mające znaczenie dla pełniejszego zrozumienia jego twórczości.
Na ekspozycji zostanie zaprezentowanych ponad 100 obrazów i 90 rysunków, plakaty oraz rzeźby ze wszystkich okresów twórczości Wojciecha Fangora.
Wojciech Fangor, Autoportret, 1942, olej na sklejce, 26,5 × 21 cm, kolekcja prywatna
Wojciech Fangor, Pałac Kultury, 1953, olej na płótnie, 97,5 × 67,5 cm, kolekcja prywatna
Kurator: Wojciech Zmorzyński
Współpraca kuratorska: Małgorzata Ludwisiak, Piotr Patkowski, Edyta Pawlik
Pełnomocniczka do spraw wystaw i projektów: Agata Abramowicz
Koordynacja: Anna Wojdat-Zielińska, Joanna Librowska
Projekt aranżacji: Biuro Kreacja – Dorota Terlecka, Krzysztof Wieruszewski
Opracowanie graficzne: Anita Wasik
Promocja: Klaudia Ficak
Edukacja: Kamila Glazer
KIEDY: 7.10.2022 – 5.02.2023; wernisaż: 7.10.2022 g. 18:00
GDZIE: Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, Pałac Opatów w Oliwie, Gdańsk ul. Cystersów 18
